Πώς συμπεριφέρθηκαν στην κρίση οι πλούσιες χώρες ;

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει την πτώση του ΑΕΠ ανάμεσα στο Q1 2008 και Q2 2009.

Τη μεγαλύτερη πτώση σημείωσε η Ιαπωνία, λόγω καθίζησης του παγκόσμιου εμπορίου.

Δεύτερη ήρθε η Μ. Βρετανία, λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος και επλήγη σφοδρά.

Η Γερμανία δεν πήγε πίσω, τσίμπησε ένα -6.8%, ενώ η Ιταλία τα πήγε χάλια, όπως και το ΗΒ και συνεχίζει ακόμα. Καλύτερα απ' όλες τα πήγαν οι ΗΠΑ και ο Καναδάς.

Το διάγραμμα αυτό δείχνει το ποσοστό του ΑΕΠ που κερδήθηκε από την έναρξη της ανάκαμψης (διαφέρει από χώρα σε χώρα) μέχρι σήμερα. 

Οι ΗΠΑ κέρδισαν ένα 5.8%, 1.7 μονάδες περισσότερες απ' όσες έχασαν, η Γερμανία υπολείπεται ακόμα από το προ-κρίσης ΑΕΠ, ενώ η Ιταλία, βρίσκεται ακόμα στον πάτο.  Η ΕΖ τα πήγε χειρότερα από την ΕΕ, λόγω του Νότου.

 

Εδώ βλέπουμε τη μεταβολή της παραγωγικότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης από το τέλος του 2007 μέχρι σήμερα. Οι ΗΠΑ είναι ο μεγάλος κερδισμένος. Η Γερμανία έχασε ένα κομμάτι, τόσο όσο κέρδισε η Γαλλία. Η Ιταλία και πάλι στον πάτο, διπλα διπλα με τη Μ. Βρετανία.

Η μεταβολή της απασχόλησης (το ποσοστό όσων εργάζονται σε σχέση με το εν δυνάμει εργατικό δυναμικό των ηλικιών 15-64), και των μισθών, φαινονται στο παρακάτω διάγραμμα. Η Γερμανία κέρδισε και στα δυο: αύξησε τους μισθούς και το εργατικό δυναμικό. Μισθους επίσης αύξησε και η Γαλλία, πολύ περισσότερο από την αύξηση της παραγωγικότητας, γιαυτό και βρίσκεται στριμωγμένη σήμερα. Και όχι μόνο. Κατά τ' αλλα οι ΗΠΑ έχασαν σε εργατικό δυναμικό, όπως και οι υπόλοιπες χώρες.

 
 Συμπέρασμα;

Η καλύτερη  επίδοση σ' όλη αυτή την ιστορία την είχαν οι ΗΠΑ, και τη χειρότερη η Ιταλία.

Το νόμισμα από μόνο του δεν φαίνεται να έπαιξε ρόλο στο μέγεθος της ανάκαμψης.

ΥΓ. Τα στοιχεία είναι από το the next recession

Περί "ποιοτικών" μεταναστών

Η χθεσινή δήλωση Δένδια περί "ποιοτικών μεταναστών", βάσει των νέων standards που καλλιεργούνται στην ελληνική κοινωνία, δεν θα πρέπει να ενόχλησε και πολλούς, εκτός από μια μικρή μερίδα, αυτή των συνήθων υπόπτων, που αναλογικά δεν είναι  και πλεοψηφική.

Από τη μια μεριά, έχουμε όσους παθαίνουν αλλεργία, με τους κάθε λογής "άπλυτους", διότι ως γνωστόν η καθαριότητα του σώματος συνεπάγεται και ήθος και καθαρότητα ψυχής, για την οποία υπερηφανευόμαστε από αρχαιοτάτων χρόνων.

Από την άλλη, οι εν λόγω "άπλυτοι", συμβαίνει να είναι και αλλόθρησκοι, μουσουλμάνοι ως επί το πλείστον, γεγονός που προσβάλλει το πανάρχαιον ελληνορθόδοξο πνεύμα, οπότε καλόν θα είναι να μην προσέρχονται στα άγια εδάφη μας να τα μολύνουν. 

Και τέλος, υπάρχει και η μεγάλη μερίδα των εκσυγχρονιστών, η οποία έχοντας οψίμως γαλουχηθεί στους νέους  περί ποιότητας ορισμούς, αναγνωρίζει σαν ποιοτικό, τον ανταγωνιστικό άνθρωπο, τον αποδοτικό, αυτόν που φέρνει χρήματα, αυτόν που δεν επιβαρύνει με την παρουσία του το κοινωνικό σύνολο, αυτόν δηλαδή που περνάει με επιτυχία τα αντίστοιχα, επιστημονικώς συντεταγμένα, τεστ ποιοτικής αξιολόγισης. Όπως όλα τα προιόντα, δηλαδή. Ό,τι δεν μπαίνει στα τεστ αυτά, ως οικονομικώς μη ανταποδοτικό, όπως ας πούμε ήθος, φιλότιμο, καλή καρδιά, κλπ, δεν μετριέται ως ποιοτικό, άρα κατοχυρώνεται ως κοινωνικά επιζήμιο.

Με βάση τα παραπάνω κριτήρια, το σύγχρονο ελληνικό κράτος δεν είναι εναντίον των μεταναστών. Τουναντίον επιβραβεύει αυτούς που φέρνουν χρήματα, απ' όποιο μέρος του κόσμου και να προέρχονται, τους δίνει μάλιστα διαβατήριο και υπηκοότητα, ενώ η ελληνική κοινωνία δεν εμφανίζει φαινόμενα μισαλλοδοξίας με τους αλλόθρησκους καθολικούς και προτεστάντες, παρά περιέργως πως με τους φτωχούς μουσουλμάνους. 

Οι άνθρωποι που φτάνουν θαλασσοδαρμένοι και ενίοτε πνιγμένοι στις ακτές μας από τις εμπόλεμες και μη πατρίδες τους, δεν έχουν πάνω τους το βιογραφικό, δεν έχουν ISO χαραγμένο στο μέτωπό τους, ούτε καν στα χαρτιά τους, τα οποία είτε χάθηκαν στα κύματα, είτε γίνηκαν στάχτη απ' τη φωτιά που έκαψε τα σπίτια τους. Πώς να τους αξιολογήσεις λοιπόν; Κι αφού δεν μπορείς, δεν μπορείς να τους λες και ποιοτικούς.

Απλά, τα πράγματα... Και αυτοσυνεπή!

Το Ελληνικό Παράδοξο

Όλη η φιλοσοφία των απανωτών μνημονιακών σχεδίων ήταν να επιβληθεί εσωτερική υποτίμηση μέσω της δραστικής μείωση μισθών, ώστε να πέσει το μισθολογικό κόστος, και οι επιχειρήσεις να αυξήσουν τις εξαγωγές, λόγω αύξησης της ανταγωνιστικότητάς τους. Έτσι η ανάπτυξη και η ευημερία θα έρθει μέσω των εξαγωγών, όπως ευαγγελίζονταν. 

Πολύ απλοικό στ' αλήθεια σχέδιο, για νάναι αληθινό. Και πράγματι, πέρασε ξυστά απ' την πραγματικότητα, μόνο που δεν την άγγιξε.

Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας μιας χώρας σε σχέση με τους εμπορικούς ανταγωνιστές της εξαρτάται από πολλούς παράγονες, με τους μισθούς να είναι από τους τελευταίους. Είναι το φορολογικό, είναι το κόστος χρήματος, είναι το κόστος της ενέργειας, είναι το νόμισμα και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες σε σχέση με τους ανταγωνιστες, είναι το είδος των εξαγώγιμων προιόντων και η κατά καιρούς ζήτησή τους κλπ, πράγματα που φαίνονται πολύ λογικά σε όλους εκτός των καμμένων θρησκόληπτων εγκεφάλων της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας. Είναι σαν να θέλεις να αναπαραστήσεις σωστά με ένα σημείο ένα κόσμο ο οποίος κινείται στις 10 διαστάσεις. Ό,τι ευφυείς προσεγγίσεις και να κάνεις, η πραγματικότητα, αυτή των 10 διαστάσεων για παράδειγμα, θα σου βγάζει τη γλώσσα.

Και πράγματι, οι ελληνικές εξαγωγές, παρά τις τόσες μισθολογικές μειώσεις, μετά βίας σήκωσαν κεφάλι, για να το ξαναβυθίσουν αμέσως μετά. Κι αν δεν ηταν τα πετρελαιοειδή, ούτε κι αυτό θα συνέβαινε.

Τα παρακάτω δυο διαγράμματα είναι από το Bruegel και δείχνουν τη σχέση αναμεσα στο REER και τις επιδόσεις στις εξαγωγές μιας σειράς χωρών, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.

Χοντρικά, το REER είναι ο λόγος του μοναδιαίου κόστους εργασίας μιας χώρας σε σχέση με το μοναδιαίο κόστος εργασίας των κυριότερων (εδώ 30) εμπορικών της εταίρων, όπου ο λόγος αυτός σταθμίζεται από τη συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων τους και από το βαθμό της μεταξύ τους εμπορικής δραστηριότητας.

Το πρώτο διάγραμμα (κόκκινο) δίνει τη σχέση την "καλή" περίοδο 2000-2007 και το δεύτερο (μπλε) την "κακή", 2008-2013.

Αν επικεντρώσουμε στην Ελλάδα τι παρατηρούμε; 

Ότι την "κακή" περίοδο, ναι μεν έχουμε βελτίωση του REER (μισθολογικό κόστος) κατά 10 μονάδες, οι εξαγωγές όμως αντί να βελτιωθούν, Χειροτέρεψαν κατά επίσης 10 μονάδες!

Για τις υπόλοιπες χώρες μπορείτε να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα.

Το λεγόμενο Ελληνικό Παράδοξο, δηλαδή η ανάλογη σχέση πτώσης μισθολογικού κόστους (κόκκινο) και πτώσης εξαγωγών (μπλε), φαίνεται ολοκάθαρα στο παρακάτω διάγραμμα.

 

Ο πολύ στενός κορσές της Ε.Ε.

Οι εκθέσεις του Γραφείου Προυπολογισμού της Βουλής έχουν πάντοτε ενδιαφέρον, μιας και δεν μασάνε τα λόγια τους σε σύγκριση με τις εκθέσεις άλλων θεσμικών οργάνων, και τούτο, διότι κανείς από την εκτελεστική εξουσία δεν είναι υποχρεωμένος να τις λαμβάνει υπ' όψιν. Έτσι η αξία τους  εκτιμάται κυρίως από την εκάστοτε αντιπολίτευση, η οποία όμως στερείται εξουσίας. 

Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και με τις εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπως η τελευταία για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες που βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία της Τρόικας, την ίδια δε τύχη θα έχει και η Έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο ευτυχώς που ξύπνησε την τελευταία στιγμή, γιατι θα έρχονταν οι ευρωεκλογές και δεν θα το έπαιρνε καν χαμπάρι. Γίνεται κάποιος ντόρος στα ΜΜΕ την ημέρα της δημοσίευσης των εν λόγω εκθέσεων, άντε και την επόμενη μέρα, και μετά, ως συνήθως, πάμε γι' άλλα.

Η τελευταία έκθεση του Γραφείου Προυπολογισμού της Βουλής που δόθηκε στη δημοσιότητα πριν καμια βδομάδα λέει μερικά ωραία πράγματα για τη βιωσιμότητα του χρέους και γενικώς δια το πού βαδίζομεν ως χώρα, αλλά εκεί που θα σταθώ είναι στο κεφάλαιο 3, όπου περιγράφεται το καινούργιο κοστουμάκι των περιορισμών όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική των χωρών της ΕΕ, αλλά και ο κατάλογος των πειθαρχικών μέτρων που θα επιβάλλονται σε όσες δεν κατορθώσουν να χωρέσουν στα στενά αυτά ρούχα.

Τόσο τα μέτρα, όσο και οι ποινές έχουν ψηφισθεί από την ελληνική κυβέρνηση και αποτελούν προυποθέσεις παραμονής στη μεγάλη παρέα της ΕΕ και της ΕΖ ειδικότερα.

Οι νέοι περιορισμοί και δεσμεύσεις για την ελληνική δημοσιονομική πολιτική, οι οποίοι θα πρέπει εφ εξής να ακολουθούνται πιστά δεν αφήνουν ούτε ένα περιθώριο για την άσκηση ανεξάρτητης εθνικής πολιτικής, και το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσον θα μπορέσει η νέα κυβέρνηση, πολύ πιθανόν του ΣΥΡΙΖΑ, να κινηθεί αυτόνομα με βάση τους δικούς της στόχους, οι οποίοι βεβαίως βεβαίως έρχονται σε αντίθεση με τους στόχους της Γερμανίας, χωρίς ταυτόχρονα να διαρρήξει τις σχέσεις της με την ΕΖ, αλλά και με την ίδια την ΕΕ.

Ιδού ο γρίφος, ο οποίος κάτω από τους σημερινούς συσχετισμούς φαντάζει δυσεπίλητος. Κι όχι μόνο για την Ελλάδα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες και με την άνοδο, δικαίως, του ευρωσκεπτικισμού, η ΕΕ δεν φαίνεται να έχει και πολύ μέλλον.

Οι κανόνες και οι απολαυστικές(!) ποινές έχουν ως εξής:

• Κάθε κράτος μέλος θεσμοθετεί και τηρεί τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού («χρυσός κανόνας»). Τα κράτη μέλη πρέπει να υιοθετήσουν κανόνες αυξημένης (συνταγματικής) ισχύος που περιορίζουν το διαρθρωτικό έλλειμμα των προϋπολογισμών στο 0,5% του ΑΕΠ (golden rule). Περιορίζει δηλαδή τη δυνατότητά τους να αναλαμβάνουν νέα χρέη! Ως προς τα χρέη: Οι χώρες που έχουν λόγο χρέους προς ΑΕΠ άνω του 60% οφείλουν να μειώνουν το υπερβάλλον χρέος κατά 1/20 κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες αυτές, που είναι οι χώρες της περιφέρειας της Ε.Ε, πρέπει να έχουν κάθε χρόνο όχι μόνο ισοσκελισμένους αλλά πλεονασματικούς προϋπολογισμούς. Αν δεν επιτυγχάνεται αυτό, τότε επιβάλλεται πρόστιμο 0,2% του ΑΕΠ και ταυτόχρονα διακόπτεται η χορήγηση πόρων από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Τα κράτη μέλη οφείλουν να ενσωματώσουν τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού  (και τον μηχανισμό αυτόματος διόρθωσης) στην εθνική τους νομοθεσία, κατά προτίμηση σε συνταγματικό επίπεδο έως την 1.1.2014. Αν η ενσωμάτωση δεν γίνει εμπρόθεσμα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει τη δικαιοδοσία, μετά από προσφυγή ενός κράτους μέλους, να λάβει απόφαση επί του θέματος και να την συμπληρώσει με ποινή μέχρι 0,1% του ΑΕΠ αν το κράτος μέλος δεν συμμορφωθεί προς την απόφασή του.

• Κάθε κράτος μέλος αποφασίζει μεσοπρόθεσμους στόχους (Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής τετραετούς διάρκειας, το οποίο όμως θα «επικαιροποιείται»).Το Μεσοπρόθεσμο θα πρέπει να είναι συμβατό με τους γενικούς προσανατολισμούς οικονομικής πολιτικής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Οι εθνικοί προϋπολογισμοί κάθε έτους  θα πρέπει να κινούνται εντός των ορίων του Μεσοπρόθεσμου. Θα πρέπει να περιλαμβάνει τα μέτρα που θα διασφαλίσουν τη δημοσιονομική ισορροπία για την περίοδο μετά το τρέχον Μνημόνιο. Θα γίνουν τότε φανερές οι δεσμεύσεις της χώρας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.   

• Κάθε κράτος μέλος εφαρμόζει πολιτικές που οδηγούν σε διατηρήσιμα αποτελέσματα (λέγε μεταρρυθμίσεις).

• Εθνικός νόμος θα πρέπει να προβλέπει μηχανισμό αυτόματης διόρθωσης τυχόν αποκλίσεων από δημοσιονομικούς στόχους.

• Ο προϋπολογισμός θα υπόκειται σε προληπτική εποπτεία/ έλεγχο μέσα από την  πολύπλοκη διαδικασία του «ευρωπαϊκού εξαμήνου». Η διαδικασία αυτή του ευρωπαϊκού εξαμήνου έχει ως στόχο να εμποδίσει τη μετάδοση σε άλλα κράτη μέλη των συνεπειών που έχουν «κακοσχεδιασμένες» εθνικές πολιτικές.

• Η πορεία εκτέλεσης των προϋπολογισμών θα ελέγχεται στενότερα από την Επιτροπή με την οποία η κυβέρνηση (κάθε κυβέρνηση) θα βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία διαβούλευσης. Συναφώς, καθιερώνονται διάφορα προληπτικά μέτρα για να αποφευχθούν μεγάλες αποκλίσεις από τους (από κοινού) συμπεφωνημένους στόχους.

• Τα συμβαλλόμενα κράτη που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα πρέπει  να συμφωνούν με την Επιτροπή «πρόγραμμα δημοσιονομικής και οικονομικής εταιρικής σχέσης», που θα περιλαμβάνει και λεπτομερή προγράμματα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ώστε να διασφαλισθεί μια διαρκής μείωση υπερβολικών ελλειμμάτων. Η εφαρμογή τους θα εποπτεύεται από την Επιτροπή και το Συμβούλιο μαζί με τους ετήσιους προϋπολογισμούς.

• Ο εθνικός προϋπολογισμός θα πρέπει να  ελέγχεται από ανεξάρτητες εθνικές αρχές.

• Κάθε χώρα θα υπάγεται σε καθεστώς «ενισχυμένης εποπτείας» όταν προσφεύγει στη χρηματοδοτική στήριξη του Ε.Μ.Σ. Ο  κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 472 / 2013 για την ενίσχυση της οικονομικής και δημοσιονομικής εποπτείας των κρατών μελών στην Ζώνη του Ευρώ προβλέπει στο άρθρο 14 ότι  «Τα κράτη μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75 % της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη, τον ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ ή το ΕΤΧΣ…»

• Η σύναψη μνημονίου συνεννόησης (memorandum of understanding)  προβλέπεται γενικά για κάθε δάνειο που θα χορηγείται από τον Ε.Μ.Σ. Ο Ε.Μ.Σ. «θα κινητοποιεί πόρους και θα προσφέρει στήριξη για τη σταθεροποίηση υπό αυστηρούς όρους οικονομικής πολιτικής» (strict conditionality).

• Καθιερώθηκε  η «διαδικασία υπερβολικών ανισορροπιών» (excessive imbalances procedure, EIP) για την έγκαιρη αντιμετώπιση μακροοικονομικών ανισορροπιών που μπορεί να αποτυπώνονται στο εξωτερικό ισοζύγιο και άλλα μεγέθη.

• Ο κανονισμός 1176/2011 (ανήκει στο λεγόμενο six - pack) καθιερώνει ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με βάση συγκεκριμένους δείκτες (ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, μερίδιο των εξαγωγών στις αγορές, μοναδιαίο κόστος εργασίας κ.α.). Για τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ καθιερώνει ισχυρότερο μηχανισμό συμμόρφωσής τους καθώς προβλέπεται μια έντοκη  κατάθεση ενός ποσού αν δεν συμμορφώνονται προς τις συστάσεις. Επίσης, καθιερώνει τη λεγόμενη διαδικασία αντίστροφης πλειοψηφίας που κάνει δυσχερέστερη την διακοπή της διαδικασίας από μια ομάδα χωρών.

• Εφαρμόζεται η «ανοιχτή μέθοδος συντονισμού». Επί τη βάσει ρητά αναφερόμενων αρχών και δεικτών τα κράτη μέλη καταρτίζουν κάθε χρόνο προγράμματα δράσεων που στο τέλος ενσωματώνονται σε άλλα που προβλέπονται σε διαφορετικούς κανονισμούς (π.χ. Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων). Η επιλογή των μέτρων, που όμως θα πρέπει να είναι συμβατά με το γενικό πλαίσιο αρχών και δεικτών, ανήκει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθούν και εποπτεύουν πολιτικά την εφαρμογή των δράσεων. Το Euro-Plus-Pact αποτελεί ένα ακόμη βήμα διείσδυσης στην εθνική κυριαρχία.

• Προβλέπεται εμπλοκή του Δ.Ν.Τ. σε αμιγώς ενωσιακούς κανονισμούς.

• Η νέα «αιρεσιμότητα» (conditionality) στα Διαρθρωτικά ταμεία. Η αξιοποίησή τους θα στηρίζεται στα Σύμφωνα Εταιρικής Σχέσης (Σ.Ε.Σ, partnership agreements που αντικαθιστούν το Ε.Σ.Π.Α). Αλλά:  Η απόκλιση θα μπορεί να οδηγεί σε αναστολή ή ακύρωση της χρηματοδότησης, και άλλα πολλά…

• Νέα διαδικασία επιβολής κυρώσεων. Το δημοσιονομικό σύμφωνο διευκολύνει την έναρξη και εξέλιξη μιας διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος σε βάρος ενός κράτους μέλους. Π.χ. καθιερώνει την αρχή της αντίστροφης πλειοψηφίας για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης αν επιχειρηθεί να διακοπεί η διαδικασία σε περίπτωση μη συμμόρφωσης κράτους μέλους με τις συστάσεις. Κάθε κράτος μέλος  μπορεί να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αν εκτιμά ότι άλλο κράτος δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του συμφώνου. Αν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο συμφωνήσει, μπορεί να επιβάλει  κύρωση έως το 0,1% του ΑΕΠ  του μη συμμορφούμενου κράτους. Κατά ενδιαφέροντα τρόπο δεν αποφασίζουν τελικά οι πολιτικοί του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά μια ανεξάρτητη αρχή για την επιβολή κυρώσεων, σε αντίθεση με ό,τι προβλέπει το Σ.Σ.Α. Με τον τρόπο αυτόν ελπίζεται ότι αυξάνεται η αξιοπιστία του συστήματος πειθάρχησης και κυρώσεων. Όμως οι κυρώσεις μόνον για την  περίπτωση που οι κυβερνήσεις δεν καθιερώνουν το όριο του 0,5% και όχι σε περίπτωση που δεν το τηρούν!