Σκέψεις για τις ευρωπαικές και αμερικάνικες αγορές

Πολυς λόγος έγινε τα τελευταία χρόνια της κρίσης για την εισοδηματική ανισότητα στις ΗΠΑ κυρίως και λιγότερο στις υπόλοιπες αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες της Δύσης. Το βιβλίο-βίβλος το “Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα” του Πικετί δεν προφταίνει να μετράει επανεκδόσεις. Δεν το διάβασα, αν και το φυλλομέτρησα ηλεκτρονικά. Με κούρασε η υπερβολική συσσώρευση στοιχείων αριθμών και ντοκουμέντων, (καλό για τους ακαδημαικούς), για να φτάσει στο τέλος να πει ότι ανισότητα παράγεται όταν ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας γίνεται μικρότερος από τον ρυθμό απόδοσης του κεφαλαίου. Με απλά ελληνικά δηλαδή, όταν ο χρηματιστηριακός καπιταλισμός παίρνει καβάλα την παραγωγική οικονομία. Εντάξει. Έχει απόλυτο δίκαιο φυσικά και συγχαρητήρια για το επίμονο σκάψιμο στις παγκόσμιες βιβλιοθήκες. Αλλά το συμπέρασμα ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο. Αρκεί μια ματιά στον δείκτη S&P500 ο οποίος με τα πολλαπλά QEs είδε τις 'μετοχές' του ν' αυξάνουν από τις 680 μονάδες στις αρχές του 2009, στις πάνω από τις 2000 σήμερα, δλδ μια αύξηση περίπου 210%.

Τουτέστιν όλα τα τρις που τύπωσε η FED πήγαν στα χρηματιστήρια και προφανώς αυγάτισαν. Στην Ευρώπη τα πράγματα δεν ήταν διαφορετικά. Άλλωστε το κεφάλαιο δεν γνωρίζει σύνορα και εδώ που τα λέμε, καλά κάνει. Στο ίδιο διάστημα, παρ' όλο που ο Draghi άργησε, ένεκα Γερμανίας, να βάλει μπρος την ευρωπαική εκτυπωτική μηχανή, ο γερμανός DAX παρουσίασε κέρδη κατά τι λιγότερα, γύρω στο 160%. Όχι κι άσχημα, εδώ που τα λέμε. Η Γερμανία, ότι και να λέμε αποτελεί μαγνήτη κεφαλαίων στην Ευρώπη και κυρίαρχη δύναμη.

Απεναντίας, ο γάλλος CAC από τον Νοέμβρη του 2009 μετά βίας κουνήθηκε κατά 18%, κι αυτό αποτελεί άλλη μια ένδειξη ότι η Γαλλία είναι για τα μπάζα. Πιθανώς και να φταίει η μεγάλη φορολογία (30%) που αποθαρρύνει τις επενδύσεις σε γαλλικές επιχειρήσεις. Ο ΑΕΧ (του Αμστερνταμ) προχώρησε κατα 50% κι εδώ σταματώ, όσον αφορά στην Ευρωζώνη. Στο ΗΒ ο FTSE100 ανέβηκε κατά 95%, κάπως καλύτερα, αλλά υστερώντας της Γερμανίας.

Τα νούμερα αυτά, πέρα από κουραστικά, δείχνουν κυρίως πώς ιεραρχεί ο εξωτερικός κόσμος τη γηραιά Ευρώπη και ως προς αυτό νομίζω ότι είναι χρήσιμο να τα έχουμε στα υπ' όψιν.

Βασικά, η μικρή αυτή παρέκβαση έγινε για να δείξω πού πήγαν τα λεφτά της FED, και σαν συνέχεια, πώς αυτοί που τα καρπώθηκαν έγιναν πολύ πιο πλούσιοι, διογκώνοντας την ανισότητα.

Επί της αρχής, στις αγορές ομολόγων, μετοχών, παραγώγων, συναλλάγματος κλπ μπορεί να συμμετάσχει ο οποιοςδήποτε με όσα χρήματα διαθέτει στην τσέπη του.

Απλά, όσο πιο πολλά βάζει στο τραπέζι τόσα πιο πολλά θα πάρει πίσω ή θα χάσει. Δυστυχώς όμως, το παιχνίδι δεν είναι τόσο αναλογικό όσο το περιέγραψα. Στις αγορές ομολόγων για παράδειγμα, δεν μπορεί να συμμετάσχει κάποιος κάτω από ένα ορισμένο ποσό. In principle, το ελάχιστο αγοράς για ενα ομόλογο είναι το χιλιάρικο ή το διχίλιαρο όταν πρόκειται για αμερικάνικα εταιρικά ομόλογα (δλδ χρέος). Αλλά στην πράξη αυτό δεν ισχύει, ιδίως στα ευρωπαικά ομόλογα. 

Ας πούμε οτι μετά από πολύ ψάξιμο βρίσκεις ένα λαχταριστό ομόλογο, σχετικά σίγουρο οτι θα σε αποπληρώσει με τη λήξη του και με καλό επιτόκιο (κουπόνι) για ν' ανακαλύψεις μετά, βρίζοντας, ότι το ελάχιστο ποσό που πρέπει να καταβάλεις είναι τα 100,000 ή τα 200,000. Τι λες καλέ! Κοίτα μούρη που ζητάει τόσα. Βλέπεις για παράδειγμα ελληνικές επιχειρήσεις όπως τα ΕΛΠΕ, ο ΟΤΕ, ή η ΙΝΤΡΑΛΟΤ κ.α. που χρωστάνε της Μιχαλoύς, με αξιολόγηση τη χαμηλότερη, στο C, να σου ζητάνε κατοστάρες για να σε τιμήσουν.

Κι' απ΄την άλλη έχεις τον γίγαντα Microsoft να εκδίδει ομόλογα (χρέος) με ελάχιστο ποσό τα 2000 δολάρια και την Verizon με ελάχιστο ποσό το χιλιάρικο να προσκαλει τον καθένα ακόμα και τους πένητες να επωφεληθούν.

Κι εδώ έγκειται η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ευρωπαικές και αμερικάνικες αγορές χρηματιστηριακών προιόντων. Οι πρώτες, παρά του αντιθέτου θρυλούμενα είναι αρκετά ελιτίστικες και με αποκλεισμούς, ενώ οι αμερικάνικες είναι πιο λαικές και ανοιχτές σε όλα τα πορτοφόλια. Δε χωρά αμφιβολία ότι ο ευρωπαικός καπιταλισμός θέλει ακόμα πολλά ψωμιά να φάει για να φτάσει τον αμερικάνικο.

Προφανώς δεν είναι δυνατόν όλα τα πορτοφόλια να επωφεληθούν με τον ίδιο τρόπο, και τούτο εξ αιτίας του παράγοντα ρίσκο. Τα μεγάλα πορτοφόλια μπορούν να παίρνουν μεγαλύτερο ρίσκο απ' ότι τα μικρά και κατα συνέπεια να θερίζουν μεγαλύτερα κέρδη.

Πάρτε για παράδειγμα στα καθ' ημάς τις τραπεζικές μετοχές. Αν κάποιος ρίξει σήμερα 50000 ευρώ θα αγοράσει μια γερή φέτα της eurobank σε μετοχές. Καποια στιγμή, οι τράπεζες δεν θα ειναι όπως τώρα και οι μετοχες θα ανατιμηθούν. Μπορεί σε 5, 10, 15 τέρμινα. Αν δεν σου λείπουν τα 50000 μπορείς να περιμένεις. Καποτε θα αυγατίσουν. Αν δεν επωφεληθείς εσύ ο ίδιος, σίγουρα οι απόγονοι. Για κάποιους άλλους όμως τα 50000 είτε λείπουν είτε είναι ζωτικής σημασίας για το σήμερα. Αυτοί δυστυχώς αποκλείονται από τα μεγάλα μελλοντικά κέρδη. Αυτή όμως είναι η φύση των αγορών και δεν έχει να κάνει με το αν πρόκειται για ευρωπαικές ή αμερικάνικες.