Περί αξιολογήσεων

Ποτέ μια αξιολόγηση δεν είναι αντικειμενική και ουδέτερη, αλλά εξαρτάται από το ποιος τη διεξάγει και από το σκοπό που η δεδομένη αξιολόγηση θέλει να εξυπηρετήσει. Μέσα από το πρίσμα αυτό διαμορφώνονται και τα κριτήρια αξιολόγησης.

Αν αυτό ισχύει για τους αξιολογητικούς μηχανισμούς των κρατών, άλλο τόσο ισχύει και για τους αντίστοιχους των πανεπιστημίων. Για μεν τους πρώτους, με τα όσα αποκαλύφθηκαν τον τελευταίο καιρό, ότι δηλαδή πληρώνονται για να αξιολογούν τους ίδιους τους πελάτες τους, όπως τράπεζες, ομόλογα, hedge funds και τα λοιπά, η αξιοπιστία έχει πέσει στο ναδίρ, για δε τα δεύτερα, ο μηχανισμός ή μάλλον οι μηχανισμοί, γιατί δεν είναι ένας αλλά πολλοί, που καταρτίζουν τις λίστες με τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο, παραμένουν προς το παρόν εκτός ελέγχου και στο απυρόβλητο, ίσως γιατί τα συμφέροντα δεν είναι τόσο μεγάλα, όσο των κρατών, ίσως γιατί ο ακαδημαϊκός χώρος, χωρίς να το αξίζει και τόσο, διατηρεί ακόμα μια στάλα αίγλης.

Για παράδειγμα, η υπεραντιπροσώπευση των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων στις ποικιλώνυμες λίστες, και δεν εννοώ στις πρώτες δέκα, με είκοσι θέσεις, αλλά στο σύνολό τους, δεν αποτελεί παρά απόρροια των κριτηρίων αξιολόγησης, τα οποία τυχαίνει να ικανοποιούνται από τα εν λόγω πανεπιστήμια εξ αιτίας του τρόπου που είναι δομημένα και λειτουργούν.

Με τα δεδομένα αυτά, θα ήθελα έτσι να επισημάνω την αντίφαση ανάμεσα στην απογοήτευση που εκφράζεται από όλες τις μεριές για την απουσία ελληνικών πανεπιστημίων από τις λίστες αυτές και στην επιθυμία για ενός "άλλου τύπου" πανεπιστήμιο, που θα υπηρετεί τη γνώση, την καλλιέργεια, τη δημοκρατική παιδεία και τα λοιπά.

Έτσι όμως όπως τα αντιλαμβάνομαι τα πράγματα, οι δυο αυτές επιθυμίες είναι από τη φύση τους αλληλο-αποκλειόμενες. Είτε θα θέλεις ένα πανεπιστήμιο που θα υπηρετεί τη γνώση, την καλλιέργεια, τη δημοκρατική παιδεία και τα λοιπά, και δεν θα περιλαμβάνεται στις λίστες, είτε θα θέλεις ένα επιχειρηματικού τύπου πανεπιστήμιο, το οποίο και θα περιλαμβάνεται.

Το αν η μεταρρύθμιση του ΓΑΠ ευοδωθεί και παράξει ένα πανεπιστήμιο που θα πηδήξει από τη 200η θέση που είναι ας πούμε σήμερα, στην 100η, αυτό δεν θα σημαίνει απαραίτητα ότι το πανεπιστήμιο αυτό θα έχει γίνει και καλύτερο. Καλύτερο, με την ακαδημαϊκή πάντα έννοια, όπως το εννοούσαν οι γενιές πριν από μας.

Αυτά, για να ξεκαθαρίζουμε τα "θέλω" μας...

Διαφθορά: Απ' τη λιανική στα μονοπώλια

Όλη αυτή την προσπάθεια που κάνει ο ΓΑΠ να "μεταρρυθμίσει" τη δημόσια διοίκηση και τους δημόσιους θεσμούς, προχωρώντας σε μεταβίβαση λειτουργιών του κράτους σε εξωθεσμικούς, σε ξένους συμβούλους που τους γνώρισε εδώ κι εκεί στα ταξίδια του, αλλά το κυριότερο, στους προθύμους του ιδιωτικού τομέα, αν τη δει κανείς χοντρά-χοντρά κι απ' έξω, απ' έξω, θα του δινόταν η εντύπωση πως η κύρια επιθυμία είναι η εξάλειψη της χρόνιας και εκδημοκρατισμένης μικρο-διαφθοράς. Μοιραία όμως μια τέτοια κίνηση μπορεί να εξαλείψει την προαναφερθείσα διαφθορά, αλλά δεν μπορεί να πείσει ότι θα απαλλάξει τον τόπο από τη διαπλοκή.

Απλώς κάνει ένα reset και ξαναγυρίζει στην προ της μεταπολίτευσης περίοδο, τότε που οι μικροί υπακούανε και οι μεγάλοι οργιάζανε πίσω από κλειστές κουρτίνες. Εκσυγχρονισμός σημαίνει αυτό ακριβώς το πράγμα. Σκούπισμα των μικρών και εξασφάλιση του μονοπωλίου της διαφθοράς και της διαπλοκής σε ορισμένα μόνο υψηλά κείμενα στρώματα, κάτι που τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας είχε ξεφύγει απ' τα λουριά και είχε βγει με τα καροτσάκια στη λιανική.

Και το λέω αυτό, γιατί παρατηρώντας τους μηδενικούς σχεδόν δείκτες διαφθοράς ευυπόληπτων χωρών, διαπιστώνω, σκαλίζοντας λίγο πιο κάτω από την επιφάνεια, τη μεγάλη αναντιστοιχία ανάμεσα στους δείκτες αυτούς και το μέγεθος των σκανδάλων στα οποία είναι αναμεμιγμένη η κρεμ ντε λα κρεμ της πολιτικής και οικονομικής ελίτ.

Και επιπλέον, μετά από όλα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία δυο χρόνια ποιος είναι τόσο ευκολόπιστος ώστε να δεχτεί ότι ο ιδιωτικός τομέας φοράει φωτοστέφανο; Απλώς τώρα οι δουλειές θα γίνονται πιο διακριτικά, μακριά από τα μάτια των πολλών και η θέση της χώρας μας στους αντίστοιχους πίνακες όλο και θα καλυτερεύει.

Η εκπαίδευση σαν εξαγώγιμο προϊόν

Σε συνάρτηση με τις χθεσινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, και την "διαβούλευση" που θα ακολουθήσει, καλό είναι αυτοί που προτίθενται να διαβουλευτούν να έχουν προηγουμένως ρίξει και κάνα δυο, τρεις προβληματισμούς, έτσι για να βρίσκονται, για τον κοινωνικό ρόλο της Παιδείας, για το τι είδους πολίτες θέλει να διαμορφώσει, για το ποιοι είναι οι κυρίαρχοι προσανατολισμοί της παγκοσμίως, για τον ποιοτικό πλέον μετασχηματισμό της ουσίας της από δημόσιο αγαθό σε εμπόρευμα και σε επενδυτική ευκαιρία, τόσο για τους παρόχους, όσο και για τους πελάτες-φοιτητές, για τη μετατροπή των πανεπιστημίων από χώρους καλλιέργειας της γνώσης, της κριτικής ικανότητας, και της δημοκρατικής συνείδησης, σε χώρους επαγγελματικής κατάρτισης και απόκτησης άμεσα εμπορεύσιμων δεξιοτήτων, για το σκόρπισμα συμπαγών γνωστικών οικοδομημάτων σε θραύσματα πληροφοριών και για πολλά άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός.

Επίσης καλό είναι να ζητήσουν με επιμονή και στοιχεία από τεχνο-οικονομικές μελέτες για το πόση αύξηση στο ΑΕΠ και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα επιφέρει το νέο αυτό project, έτσι για να μην πάει δηλαδή στο βρόντο όλη αυτή η φασαρία.

Για το λόγο αυτό, η μικρή έρευνα που παρατίθεται στη συνέχεια, με παράδειγμα τις πρωτοπόρες αγγλοσαξονικές βιομηχανίες, υποδεικνύει τα οφέλη που θα είχε η χώρα μας αν προωθούσε το εξαγωγικό σκέλος της εκπαιδευτικής τριτοβάθμιας βιομηχανίας, παράμετρος, η οποία μόλις που θίχτηκε από τον πρωθυπουργό και η οποία θα μπορούσε να τονισθεί στη διαδικασία της διαβούλευσης.

Στη χώρα μας, που το εκπαιδευτικό «προϊόν» βρίσκεται σε αυξανόμενη ζήτηση, ήρθαν τις τελευταίες δεκαετίες και ξεφύτρωσαν ανάμεσα στ’ άλλα, και παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, τα γνωστά μας Κολέγια, κυρίως βρετανικής και δευτερευόντως αμερικανικής υπηκοότητας. Απ’ όσα προσφάτως αδειοδοτήθηκαν, 12 δήλωσαν ότι συνεργάζονται με βρετανικά πανεπιστήμια, 9 με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, 5 με αμερικάνικα πανεπιστήμια και τα υπόλοιπα επτά, ...ακόμα το ψάχνουν. Από το σύνολο αυτό, 17, δηλαδή κάτι παραπάνω από τα μισά προέρχονται από τον αγγλοσαξονικό συνασπισμό. Τυχαίο; Δεν νομίζω.

Δεν ξέρω αν έχετε έστω και αμυδρή εικόνα για τη σύνθεση του εξαγωγικού εμπορίου της Μ. Βρετανίας, αλλά η αφεντιά μου μόλις τώρα πληροφορήθηκε ότι, ενώ η συνολική αξία των ετήσιων εξαγωγών της αυτοκινητοβιομηχανίας της ανέρχεται στα £20 δις [1], των χρηματοοικονομικών της υπηρεσιών στα £19 δις, των υπηρεσιών Υγείας στα £14 δις, των ποτών, τροφίμων κ.λ.π. στα £9.4 δις και των κατασκευών στα £7 δις, η αξία των εξαγωγών της εκπαιδευτικής της «βιομηχανίας», που ανάμεσα σ’ αυτές συγκαταλέγονται και τα δικά μας κολέγια, ανέρχεται στα £28 δις, αντιπροσωπεύοντας το 2.1% του ΑΕΠ για το 2007. Δηλαδή η εκπαίδευση φαίνεται να παίρνει κεφάλι τόσο από την αυτοκινητοβιομηχανία, όσο και από το City!

Η «θαυμαστή» αυτή εξέλιξη επιταχύνθηκε το 2006, όταν η Βρετανία με το Μπλερικής έμπνευσης πενταετές σχέδιο, καθόριζε ως πρώτη προτεραιότητα τον εξωστρεφή και επιθετικό προσανατολισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με σκοπό την κατοχύρωση μιας δεσπόζουσας θέσης στην παγκόσμια εκπαιδευτική «αγορά». Και σχεδόν το πέτυχε.

Η εκπαιδευτική όμως βιομηχανία, σε αντίθεση με άλλους παραγωγικούς κλάδους έχει την ιδιαιτερότητα να προσθέτει στο ΑΕΠ όχι μόνο εξάγοντας, αλλά και εισάγοντας. Η αθρόα προσέλευση αλλοδαπών φοιτητών στα βρετανικά πανεπιστήμια, 45000 περίπου ετησίως, προσθέτει μερικές ακόμα σεβαστές μονάδες στο βρετανικό ΑΕΠ, είτε ευθέως σαν δίδακτρα, είτε εμμέσως σαν έξοδα διαβίωσης. Κι επειδή το ΑΕΠ μεγαλώνει μόνον όταν οι αλλοδαποί, (στην προκειμένη οι εκτός ΕΕ), φοιτητές έχουν εξακριβωμένα τον «τρόπο» τους ήδη από τα πριν, με τα νέα μέτρα που θεσπίστηκαν έκαστος εξ αυτών θα πρέπει μαζί με την αίτηση στο πανεπιστήμιο, να στέλνει εφ’ εξής σε φωτοτυπία και το βιβλιάριο καταθέσεών του, με τουλάχιστον £7,000 εντός.

Η λειτουργία πλέον του πανεπιστημίου ως άμεσης ανταποδοτικής επένδυσης στις αγορές, είχε σαν φυσιολογική συνέπεια τον μαρασμό μη-ανταγωνιστικών ειδικοτήτων και τμημάτων κυρίως των πολιτισμικών και ανθρωπιστικών σπουδών. Με προγραμματισμένες περικοπές £449 εκατομμυρίων για το τρέχον έτος, πολλά από αυτά ετοιμάζονται να θυσιαστούν, προστιθέμενα σε μια ακόμα σφαγή που συντελείται εδώ και μερικές δεκαετίες. Ακόμα δεν έχουν ξεθωριάσει οι εικόνες από τη δυναμική κατάληψη του πολύ σπουδαίου τμήματος φιλοσοφίας του πανεπιστημίου Middlesex τον περασμένο Μάιο, ενάντια στην απόφαση κλεισίματός του. Παρά τη συμπαράσταση της διεθνούς κοινότητας, και τις 15,000 υπογραφές που συγκεντρώθηκαν, αν επιχειρήσετε αυτή τη στιγμή να πάρετε πληροφορίες για σπουδές φιλοσοφίας στο εν λόγω πανεπιστήμιο, θα βρεθείτε μπροστά στο απόλυτο κενό.

Στην Αμερική, από την άλλη μεριά, την ώθηση στην αύξηση των εξαγωγών του τριτοβάθμιου εκπαιδευτικού προϊόντος την έδωσαν οι περιστάσεις. Μετά τη σημαδιακή 9/11 ένα μεγάλο κομμάτι της πατροπαράδοτης πελατείας της από μουσουλμανικές χώρες, για ευνόητους λόγους ανέκρουσε πρύμναν και προτίμησε να κάτσει στ’ αυγά της. Επιπλέον, η οικονομική ανάπτυξη χωρών όπως Κίνα και Ινδία, έδρασε προς την ίδια κατεύθυνση, στερώντας κι αυτή πελατεία. Επειδή όμως «αν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στον Μωάμεθ», τα αμερικανικά πανεπιστήμια, αποφάσισαν να μετατοπίσουν το βάρος από το εισαγωγικό στο εξαγωγικό τους σκέλος και να προβούν στην ίδρυση μυριάδων παραρτημάτων σε διάφορα μέρη της Ασίας, Αφρικής, κι Αυστραλασίας, ακόμα ακόμα και στο γειτονικό μας Κόσσοβο. Μπορεί να μην είχαν ακόμα σημαία, αμερικάνικο όμως πανεπιστήμιο έσπευσε ν’ αποκτήσει.

Φυσικά ούτε η Αυστραλία μπορούσε να μείνει πίσω και ν’ αφήσει ανεκμετάλλευτα τα προνόμια που της δίνει η γλώσσα και η επιχειρηματική της κουλτούρα. Και τα 39 της πανεπιστήμια, όλα πλην ενός, έχουν ήδη ιδρύσει παραρτήματα στο εξωτερικό και θησαυρίζουν.

Αν αναρωτιέστε ποιος έχει σειρά, πριν απ' την Ελλάδα φυσικά, δεν χρειάζεται και πολύ σκέψη. Ήδη το Φιλανδικό Υπουργείο Παιδείας έχει στα σκαριά επιχειρηματικό σχέδιο και μια μαγιά από κονδύλια 4 εκατομμυρίων ευρώ για την ανάπτυξη εξαγώγιμων εκπαιδευτικών προϊόντων. Τι λέτε, θα άφηνε να περάσει στο ντούκου όλη αυτή η βαβούρα γύρω από το περίφημο Φιλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα;

[1] http://www.britishcouncil.org/home-press-180907-global-value-study.pdf

Ιρλανδία: Από Κέλτικη Τίγρις, βρεγμένη γάτα

Αυτή την εποχή πολλά ζευγάρια μάτια έχουν στραφεί προς τη μεριά της Ιρλανδίας, με ένα και μόνο ερώτημα στα χείλη: Θα έχει η Ιρλανδία την τύχη της Ελλάδας; Θα σαλπίσουν επίθεση οι κερδοσκόποι, θα της κλείσουν την πόρτα οι αγορές, θα βρεθεί μπροστά στο σκληρό δίλημμα «Μνημόνιο ή Χρεοκοπία;»

Ήδη από την περασμένη εβδομάδα άρχισαν να πέφτουν οι πρώτες προειδοποιητικές τουφεκιές από τις αγορές, ανεβάζοντας την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου στο 6,5% και τα spreads στις 410 μονάδες βάσης, εξαναγκάζοντας έτσι την ΕΚΤ να προβεί σε περιορισμένη αγορά ομολόγων, και να βγάλει μπροστά τον Ολι Ρεν να διαψεύδει τα περί επικείμενης στάσης πληρωμών και πιθανής προσφυγής στο ΔΝΤ. Θυμίζει καθόλου αυτή η μεθόδευση την ελληνική περίπτωση; Θα έλεγα πως ναι.

Τι είναι αυτό που ανησυχεί πιο πολύ τις αγορές;

Μα η συνεχής ροή κρατικού χρήματος, για τη διάσωση της αμαρτωλής και ήδη κρατικοποιημένης από πέρσι Anglo Irish τράπεζας, η οποία εκτεθειμένη σε δάνεια €75 δις, περίπου όσο το μισό ΑΕΠ, έχει ως τώρα απορροφήσει περί τα €22.9 δις, με εκτιμήσεις ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον €35 δις στο προσεχές μέλλον. Το συνολικό δε δημόσιο χρήμα που έχει διοχετευτεί στις τράπεζες ανέρχεται στα €73 δις, θυμίζοντας Ελλάδα!!!

Η Ιρλανδία, το πουλέν της νέας οικονομίας και της αγοράς, ο φορολογικός παράδεισος και η παιδική χαρά των πολυεθνικών, η Ιρλανδία της ευελιξίας, της απελευθέρωσης της εργασίας, της ελαστικότητας, της κινητικότητας, των μεγάλων ξένων επενδύσεων, της απορρύθμισης, των χαλαρών τραπεζικών ελέγχων, των πρωθυπουργικών οικονομικών σκανδάλων, των εξαγωγών και της εκρηκτικής ανόδου, η, και γι αυτό επηρμένη Ιρλανδία, από Τίγρις της δεκαετίας του ’90 κατέληξε στη βρεγμένη γάτα του 2010. Με διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης τη δεκαετία του 1990, το ΑΕΠ έφτασε να συρρικνωθεί κατά 14% μόνο τη διετία 2008-2009. Από αγροτική χώρα στη δεκαετία του 1980, με το κατά κεφαλή ΑΕΠ στα 2/3 του ευρωπαϊκού μέσου όρου, βρέθηκε ξαφνικά το 2000 να ξεπερνά ακόμα και τη Βρετανία.

Η Ιρλανδία ήταν η πρώτη χώρα της ευρωζώνης που χτυπήθηκε από την κρίση, και ο πρώτος τομέας που την ένοιωσε ήταν ο κατασκευαστικός, με επενδύσεις κοντά στο 20% του ΑΕΠ και απασχόληση γύρω στο 25% του εργατικού δυναμικού. Από κει και πέρα η κρίση όπως ήταν φυσικό ξαπλώθηκε και στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;

Εν ολίγοις η Ιρλανδία είναι η περισσότερο ανά κάτοικο, χρεωμένη χώρα της Ευρωζώνης. Τα δημόσια οικονομικά από πλεονασματικά το 2006 (+3%), παρουσίασαν τεράστιο έλλειμμα της τάξης του 14.3% το 2009. Ενώ το δημόσιο χρέος από 12% to 2007, υπερέβη το 57% το 2009.

Οι κατοικίες σήμερα έχουν χάσει το 30% με 50% της αξίας τους σε σχέση με το 2006, και οι κατασχέσεις πηγαίνουν σύννεφο. Η ανεργία από το 4.5% το 2007, εκτινάχτηκε κοντά στο 14% το 2009, με τους ανέργους να ανέρχονται στους 432,000. Με τέτοια νούμερα και με 800 επιχειρήσεις να έχουν κλείσει μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2010, ήταν φυσικό τα έσοδα από φόρους να πέσουν κατά 9%. Οι δημόσιες επενδύσεις μειώθηκαν κατά 7.5% του ΑΕΠ, με δραστικές μειώσεις στους μισθούς του δημοσίου κατά 15%, στις κοινωνικές και οικογενειακές παροχές, και με την προοπτική να μειωθούν περαιτέρω κατά 10% μέσα στην προσεχή τριετία.

Η ζέση με την οποία η Ιρλανδική κυβέρνηση προχώρησε σε περικοπές, θορύβησε την ΕΚΤ, η οποία σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, συνέστησε συγκράτηση από το φόβο πλήρους εξαέρωσης της οικονομίας. Κάτι παρόμοιο ψέλλισε και το ΔΝΤ κατά τη δική μας μεριά, αλλά η κυβέρνηση δεν φαίνεται να το πιάνει. Όπως και στην Ελλάδα, των περικοπών προηγήθηκε φυσικά μια ξεγυρισμένη προπαγάνδα περί άθλιων δημοσίων υπαλλήλων και ενάρετων ιδιωτών, με αποτέλεσμα τη στροφή του μένους των πολιτών προς τους πρώτους, και τις διαμαρτυρίες να παραμένουν αναιμικές, εκτός από τη δυναμική διαδήλωση των 100,000 Ιρλανδών το Φεβρουάριο του 2009.

Ποιες είναι οι προοπτικές;

Με εκτιμήσεις περί ανόδου του ελλείμματος στο 25% του ΑΕΠ, λόγω του μεγάλου κόστους «διάσωσης» των τραπεζών, με τις αγορές νευρικές και να πιέζουν, και με τις φήμες περί χρεοκοπίας να φουντώνουν, η Ιρλανδία δύσκολα θα μπορέσει να ξεφύγει από την πατρική αγκαλιά του ΔΝΤ.

Γιατί 70, κι όχι 68 ή 72;

Σε συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης, είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι η απόφαση για την εκτέλεση της θανατικής ποινής ελήφθη μετά από τα αποτελέσματα ενός IQ test στο οποίο υποβλήθηκε η κατηγορουμένη. Σύμφωνα με νόμο που ισχύει σε αυτές τις περιπτώσεις κατηγορούμενος με βαθμό νοημοσύνης μικρότερο του 70 προβιβάζεται από την κατηγορία του μελλοθάνατου σε αυτή του βαρυποινίτη.

Τα αποτελέσματα όμως για την άτυχη γυναίκα έδειξαν δυστυχώς βαθμό νοημοσύνης ίσο με 72, και αυτές οι δυο παραπανίσιες μονάδες πλήρωσαν το νόμισμα για τον άλλο κόσμο. Μια κρίσιμη απόφαση πάνω σ’ ένα έωλο και εντελώς αυθαίρετο νούμερο, σαν να επρόκειτο αυτό το 70 ν’ αποφάσιζε το κόψιμο κάποιου επιδόματος κι όχι το κόψιμο του ίδιου του νήματος της ζωής. Γιατί 70 αναρωτιέσαι κι όχι 68 ή 72; Ποιος, και με με ποια πειστική αιτιολογία έστησε το παλούκι στο 70;

Κάποια στατιστικά νούμερα, κάποιες αμφιλεγόμενες και ανυπόληπτες περί IQ θεωρίες που έχουν πάψει πια να εφαρμόζονται ακόμα και σε ανώδυνες σχολικές αξιολογήσεις, συνεχίζουν να επιβιώνουν σε θεσμούς που εμμένουν σαν μικροί θεοί να χαράζουν αυθαίρετα τα όρια ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο.

Κι όλα αυτά τυλιγμένα σ’ ένα μανδύα ψευδο-επιστημονικού τσαρλατανισμού, όπως είναι οι θεωρίες περί νοημοσύνης, εμπειρικές ως επί το πλείστον, νεφελώδεις, αντικρουόμενες, ρευστές, φιλοσοφίες περισσότερο παρά «σκληρά» δεδομένα.

Έχω πολλές φορές από δω πέρα χρησιμοποιήσει σκληρή γλώσσα για την έπαρση των νευροεπιστημών, που χωρίς ακόμα να έχουν βγει από τ’ αυγό, παίζοντας με κλικ, και φωτεινές κηλίδες στις απεικονίσεις, με σενάρια και υποθέσεις πιο πολύ, αξιώνουν να έχουν λόγο στην ίδια τη μοίρα του ανθρώπου βάζοντας ύπουλα την ουρά τους ακόμα και μέσα στα δικαστήρια. Και δεν είναι μόνο τα εν λόγω tests, είναι και οι εντελώς αμφιλεγόμενοι ως προς την αξιοπιστία τους οροί αληθείας, είναι και τα DNA tests και ‘γω δεν ξέρω πόσα άλλα που επιζητούν κι αυτά το μερτικό τους.

Κι ύστερα σου λένε γιατί ο κόσμος έχει χάσει την εμπιστοσύνη του στην Επιστήμη…

Εκτελέσεις κι Εκτελέσεις

Χθες το βράδυ, στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ μια γυναίκα, χαμηλής νοημοσύνης εκτελέστηκε. Δεν είναι ότι ήτανε αθώα. Κάθε άλλο. Είχε αναθέσει σε κάποιους άλλους να σκοτώσουν τον άνδρα της και τον γιό του επί πληρωμή. Εν ψυχρώ.

Το ίδιο εν ψυχρώ όμως ήταν και η δική της δολοφονία με όλους τους τύπους του νόμου φυσικά, και με παπά, και με μάρτυρες και με το τελευταίο δείπνο, μαγειρεμένο όπως το τράβαγε η ψυχή της.

Δεν είδα όμως καμιά κίνηση, κανένα παγκόσμιο ξεσηκωμό για τη μετατροπή της ποινής της. Μόνο ο συνήθης σάλος στην Αμερική σχετικά με την άρση της θανατικής ποινής ως της εσχάτης των ποινών, ένα θέμα που έρχεται και παρέρχεται χωρίς ωστόσο να βρίσκεται μια γενναία και καθολική λύση.

Αντιθέτως, ο επικείμενος λιθοβολισμός της άτυχης Ιρανής μοιχαλίδας, ομοίως κατηγορουμένης για τη δολοφονία του συζύγου της ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών σε όλο τον κόσμο, και δικαίως.

Τι κάνει τη διαφορά; Μήπως ο τρόπος εκτέλεσης της ποινής; Δηλαδή δεν είναι η ίδια η φύση της ποινής που προκαλεί αισθήματα αγανάκτησης και αλληλεγγύης, αλλά ο τρόπος που εκτελείται, λιθοβολισμός, κρεμάλα ή θανατηφόρα ένεση; Μήπως δεν γίνονται καθημερινά εκτελέσεις και σε άλλα μέρη του κόσμου; Γιατί όμως το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο Ιράν ειδικά;

Μήπως γιατί και τα πιο αγνά αισθήματα, αυτά που νομίζουμε ότι ελέγχουμε και ελεύθερα εκφράζουμε, μήπως χωρίς να το παίρνουμε χαμπάρι χειραγωγούνται και αυτά; Αν το Ιράν δεν είχε αναγορευτεί σε αιχμή του άξονα του κακού, αν το Ιράν δεν ήταν στο στόχαστρο της δυτικής προπαγάνδας, αν το Ιράν δεν είχε αρχηγό τον Αχμαντινετζάντ με τα πυρηνικά του σχέδια, θα ασχολιόταν ο κόσμος όλος με την άτυχη ιρανή μοιχαλίδα;

Φοβάμαι πως όχι. Αλλά και πάλι δεν ξέρω…

Το Κατάρ και η κατάρα του χρέους

Αν ευοδωθεί τελικά αυτή η mega-επένδυση των Καταριανών στο Ελληνικό και τα στάξουνε τα 5 δις στην ώρα τους και όχι τίποτε βερεσέδια, τότε θα πρόκειται για μια τεραστίων διαστάσεων συμβολή στην αναπτυξιακή τροχιά της χώρας, με ευρύ μάλιστα εκπαιδευτικό περιεχόμενο.

Ο mega-πλούτος, που θα είναι αγκυροβολημένος καλού-κακού σε απόσταση ασφαλείας από την ακτή θα αποτελεί ένα ολοζώντανο παράδειγμα τού τι μπορεί να πετύχει μια ανοιχτή οικονομία, όταν θα έχουν πια καταργηθεί οι φραγμοί για την πρόσβαση στο επάγγελμα του φορτηγατζή και του περιπτερά, και οραματίζομαι από τώρα τις ορδές των μαθητών που με τη συνοδεία των δασκάλων τους, θα εντρυφούν με βιωματικό τρόπο στα διδάγματα της νέας οικονομίας.

Παρά δίπλα το πλωτό καζίνο θα αποτελεί ένα εξ ίσου διδακτικό παράδειγμα τού πώς μπορεί να παραχθεί επίσης πλούτος, δείχνοντας στους πιο ικανούς από τους μαθητές ότι τα φρουτάκια της γειτονιάς δεν θα είναι παρά ο λασπόδρομος για τους άτολμους και τους ατάλαντους.

Και πιο πέρα, το mega-μπουρδέλο, θα υπόσχεται την υπέρτατη ανταμοιβή για όσους μαθητές καταφέρουν στη ζωή τους να περάσουν τις εξετάσεις που οδηγούν στα πανεπιστήμια των γιώτ και των καζίνων. Κακά τα ψέματα, χωρίς μπουρδέλο τίποτε από τα παραπάνω δεν θα μπορέσει να στεριώσει, κι όσοι από σεμνοτυφία τάχατες, ή σεβασμό προς το ισλάμ, δεν το περιέλαβαν στα σχέδιά τους, θα πρέπει γρήγορα να το εντάξουν.

Οι μαρίνες ανέκαθεν στοιχειώνανε το φαντασιακό των κυβερνώντων, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που οι πισίνες στοιχειώνουνε το φαντασιακό των μικροαστών. Θέμα κλίμακας μόνο. Δεν πέρασε κυβέρνηση που να μην θέλησε ν’ αφήσει το αποτύπωμά της σε κάποια μαρίνα, δεν πέρασε κυβέρνηση που να μην ονειρεύτηκε ένα γήπεδο γκολφ στα πατρογονικά χωράφια. Μεγαλοπιάσματα. Αφού δεν γίναμε Δανία του νότου, ας γίνουμε τουλάχιστον τ’ αγκυροβόλιο του Κατάρ.

Οι μαρίνες ως γνωστόν βάζουν γερά θεμέλια στον παραγωγικό ιστό της χώρας. Δουλεύουνε οι νερουλάδες που παρέχουν το νερό στα σκάφη, δουλεύουνε οι βοθρατζήδες που αδειάζουν τους απόπατους, δουλεύουνε τα catering, δουλεύουνε τα call girls, δουλεύουνε οι νταβατζήδες, μπορεί και τα χρυσοχοεία, δουλεύουνε και οι ραντιέρηδες, το κράτος δηλαδή, εισπράττοντας τα νοίκια.

Ένα ντουβάρι τσιμέντο στην ακτή, για δες, πόοοσο ΑΕΠ κάνει!

Δεν βαριέσαι, το ΑΕΠ μονάχα ν’ ανεβαίνει και μ’ αυτό να μειώνεται το χρέος. Τίποτε άλλο δεν έχει σημασία. Μόνο που καμιά φορά αναρωτιέμαι, αν ήτανε ν’ ανέβει το ΑΕΠ χτίζοντας στρατόπεδα συγκέντρωσης, ή φυλακές, ή κάτεργα θα κάναμε κι εκεί ότι δεν βλέπουμε;

Όταν η ποιότητα της προπαγάνδας πέφτει...

Τώρα που αρχίζει και χειμωνιάζει και με τους τουρίστες να έχουν πια γυρίσει στις φωλιές τους, δεν μπορούμε πλέον να ισχυριζόμαστε ότι τους διώχνουμε με τις κινητοποιήσεις μας στους δρόμους, τα λιμάνια και τ’ αεροδρόμια. Θα πήγαινε πολύ. Ακόμα και η χειρότερη προπαγάνδα οφείλει να παίρνει υπ’ όψιν της μια στάλα πραγματικότητας, όσο κι αν στο τέλος την φέρνει μέσα-έξω.

Ο προπαγανδιστικός όμως λόγος είναι πρωτίστως εφευρετικός, σιγά το πράγμα δηλαδή, αφού δεν βρίσκονται και πολλά εμπόδια να του αντισταθούν, μιας και μπορεί πάντα να τα αλλοιώνει και να τα φέρνει στα μέτρα του. Έτσι οι φθινοπωρινές και οι μετέπειτα κινητοποιήσεις μπορεί να είναι εμφανώς παράλογο να λεχθεί ότι διώχνουν τους τουρίστες, αλλά κάλλιστα μπορεί να ειπωθεί ότι αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό!

Φυσικά, αυτό που οι εφευρέτες-προπαγανδιστές εκλαμβάνουν σαν «εξωτερικό», είναι μάλλον ένας άλλος κόσμος, αυτός που μένει σε μέγαρα και σε επαύλεις, κινείται με ελικόπτερα και lear jets, συχνάζει σε φουαγιέ πολυτελών ξενοδοχείων και σε αίθουσες χρηματιστηρίων, και όχι αυτός ο οποίος κατεβαίνει στους δρόμους και διαδηλώνει, γιατί κι αυτουνού του κόψανε τους μισθούς και τις συντάξεις, γιατί κι αυτουνού του άρπαξαν οι τράπεζες το σπίτι, γιατί κι αυτού του πετσόκοψαν τα φάρμακα και το επίδομα ανεργίας.

Μάλλον χαρά του δίνουμε αυτού του κόσμου του «εξωτερικού» με τις φωνές μας και τις φασαρίες μας, ένα καλό παράδειγμα, μια ανάσα και μια ελπίδα. Είναι πιθανόν, αυτό να βλέπουν οι προπαγανδιστές και να λυσσάνε. Με την έλλειψη όμως ψυχραιμίας παύει και το προπαγανδιστικό προϊόν να είναι ποιοτικό, δηλαδή ευθύβολο, εύστοχο και διακριτικά παραπλανητικό.

Κύριοι επικοινωνιολόγοι, (αυτός είναι ο πολιτικά ορθός όρος), μάς προσβάλλετε όταν μάς ταΐζετε με φτηνά επιχειρήματα. Μυαλό έχετε, βρείτε κάτι καλύτερο, κι ανεβάστε γρήγορα την ποιότητα!

Μαγδαληνές, παρούσες και μέλλουσες

Η Μαγδαληνή είναι ένα αρχετυπικό διαχρονικό σύμβολο, που δηλώνει την αφροσύνη αλλά και την ειλικρινή μεταμέλεια. Η Ελληνική κοινωνία έχει γιομίσει σήμερα από κλαίουσες Μαγδαληνές που τύπτονται, άλλες λίγο κι άλλες πολύ, για την ασυλλόγιστη και ιδιοτελή συμπεριφορά τους να επιμένουν, χρόνια τώρα, να ωφελούνται από ένα κουρελιασμένο πολιτικό σύστημα που άφηνε επίτηδες θαρρείς, χιλιάδες τρύπες, επί τούτου για να ωφελείσαι και, ως αντάλλαγμα να το ωφελείς. Χιλιοειπωμένα πράγματα.

Η Μαγδαληνή όμως, στην υπερ-δυσχιλιετή παρουσία της, αποδείχτηκε ένα ιδιαιτέρως ανθεκτικό σύμβολο, και σαν τέτοιο τής μέλλει να ζήσει τουλάχιστον άλλο τόσο. Έτσι, είναι παραπάνω από σίγουρο ότι σε ένα, μπορεί και κοντινό μέλλον να τις ξαναδούμε να τύπτονται και να οδύρονται για την εκ νέου αφροσύνη τους να παραμένουν απαθείς ή και να ανέχονται έναν αρχηγό, που μπρος το πάθος του να εξαργυρώσει τη σημερινή συγκυρία σε μια λαμπρή παγκόσμια καριέρα σε παγκόσμιους οργανισμούς, δεν διστάζει ούτε επί πτωμάτων να βαδίσει, ούτε την ίδια τη χώρα να βγάλει στο σφυρί.

Κάνετε κράτη λοιπόν, κι αφήστε κάποια δάκρυα και για το μέλλον...

Διδάγματα από την Ισλανδία

Μπορεί ο ΓΑΠ να ξεκίνησε την καριέρα του ως πρωθυπουργός, με οραματικό σχέδιο να καταστήσει την Ελλάδα νότιο ισοδύναμο της Δανίας, στο δρόμο όμως ήρθαν έτσι τα πράγματα που το όραμα αυτό αποδείχθηκε υποδεέστερο μπροστά σ’ ένα άλλο, περισσότερο ακτινοβόλο και λαοφιλές, που το ενσάρκωνε μια σαφώς πιο βόρεια χώρα, η Ισλανδία.

Να μην επαναλαμβάνω τα γνωστά, η Ισλανδία στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε αποτέλεσε μοντέλο επιτυχούς αυθόρμητης λαϊκής αντίστασης, πρώτα με τον γενικό ξεσηκωμό των κατοίκων της, δεύτερο, με την διεξαγωγή δημοψηφίσματος περί άρνησης ανάληψης του κόστους της κατάρρευσης τριών εκ των μεγαλυτέρων ιδιωτικών τραπεζών της, τρίτο, με την καταψήφιση της προηγούμενης κεντροδεξιάς κυβέρνησης, το κόμμα της οποίας βρισκόταν ανελλιπώς στην εξουσία από το 1944(!), και με την ανάδειξη ενός κεντροαριστερού συμμαχικού σχήματος, και τέταρτο και πιο πρόσφατο, με την παραπομπή για ριψοκίνδυνους χειρισμούς, εγκληματική αμέλεια και ανικανότητα αναγνώρισης της επερχόμενης καταστροφής, του πρώην πρωθυπουργού Γκερ Χάαρντε και δυο υπουργών του, Οικονομικών και Εμπορίου, στη βουλή, η οποία και θα πρέπει να ψηφίσει για τη διεξαγωγή δίκης από το ανώτατο ειδικό δικαστήριο. Χάρις στην, από το 1963 ισλανδική νομοθεσία περί ευθύνης υπουργών, θετική ετυμηγορία θα σημαίνει μέχρι και δυο χρόνων φυλάκιση για τους ενόχους. Συγκρίνοντας με τα καθ’ ημάς, η Ισλανδία αποδεικνύεται πρωτοπόρα.

Πριν όμως προλάβουμε να χαρούμε, μπορεί η εν λόγω χώρα να μην είναι πρωτοπόρος στη διαφθορά, όπως κάποιες άλλες χώρες στα νότια της ηπείρου, είναι όμως αρκετά διεφθαρμένη στα ανώτερα κλιμάκια της, ώστε η κατάρρευση του τραπεζικού της συστήματος να αποδίδεται συν τοις άλλοις και στον τρόπο με τον οποίον έγιναν οι ιδιωτικοποιήσεις των τραπεζών την περίοδο 2002-3. Δηλαδή, τα γνωστά: διαπλοκή της ντόπιας οικονομικής ολιγαρχίας με προέδρους και αντιπροέδρους κομμάτων, πρώην και νυν, κι όχι με τίποτα παρακατιανούς βουλευτάκους, κάποιοι από τους οποίους βρέθηκαν μάλιστα και να τις κατέχουν! Παρ’ όλα αυτά, το συγκεκριμένο θέμα δεν φάνηκε ν’ απασχολεί τη συσταθείσα εξεταστική επιτροπή. «Η διαφθορά βρίσκεται σε κάθε πολιτικό κόμμα», γράφει ένας Ισλανδός blogger και μας εκπλήσσει!

Στη συνέχεια, ας προσπαθήσουμε να χαράξουμε κάποιες αναλογίες με τα καθ’ ημάς.

Έχουμε και λέμε: ο Υπ. Δικαιοσύνης Καστανίδης σε συνεντεύξεις του διαβεβαίωνε για την πρόθεση σύστασης εξεταστικής επιτροπής με σκοπό τη διερεύνηση των ευθυνών για την εγκληματική οικονομική πολιτική των τελευταίων ετών. «Θέλουμε να αναδειχθούν εξατομικευμένες ευθύνες και να υπάρξει τιμωρία. Την ατιμωρησία δεν την αντέχει άλλο ο τόπος», δήλωνε με ζέση και ορμή. Από τον Μάιο όμως πέρασε πολύς καιρός, ικανός για να λησμονηθούν οι Καστανίδειες ρήσεις. Γύρω στα τέλη Αυγούστου εμφανίζεται ο Πάγκαλος ο οποίος εκτοπίζοντας τον σαφώς λιγότερο ογκώδη Καστανίδη, λέγει περίπου τα εξής: «Ξεχάστε αυτά που ξέρετε. Εξεταστική για την οικονομία δε γίνεται. Ποινικό αδίκημα δεν υπάρχει. Τις πολιτικές δεν μπορούν να τις κρίνουν τα δικαστήρια, κι άντε φύγετε από ‘δω! Το πολύ-πολύ να στήσουμε καμιά επιτροπή για την παραποίηση των στατιστικών στοιχείων».

Κάτι ξεστόμισε ο Πρωθυπουργός, ότι μπορεί τάχατες να υπάρχουν και ποινικές ευθύνες, αλλά το πράγμα έμεινε εκεί. Σοφή, θα έλεγα αντίδραση, διότι τυχόν επιμερισμός ποινικών ευθυνών στην προηγούμενη κυβέρνηση, θα είχε ως συνέπεια στο εγγύς μέλλον παρόμοιες ευθύνες να επιμερισθούν και στην τωρινή, για τον τρόπο που χειρίστηκε την οικονομία εφ’ εξής.

Πού τελειώνουν όμως οι πολιτικές ευθύνες και πού αρχίζουν οι ποινικές; Δεν είμαι αρμόδια να αποφανθώ, αν και πιστεύω πως δεν υπάρχει καλά καθορισμένο σύνορο, που να βρίσκεται τυπωμένο σε κάποιο σεβάσμιο νομικό βιβλίο. Παίρνοντας όμως υπ’ όψιν μου τα προηγούμενα, και σε αναλογία με την Ισλανδία, η προηγούμενη κυβέρνηση θα μπορούσε όντως να εγκληθεί τουλάχιστον για άγνοια, εγκληματική ολιγωρία και αναποφασιστικότητα μπροστά στη θύελλα που ερχόταν και η οποία ήταν ορατή ήδη από το καλοκαίρι του 2009, αλλά και για τις ψευδείς διαβεβαιώσεις της προς τον ελληνικό λαό, ότι η οικονομία είχε τόσες αντοχές όσες και οι ταύροι του Σικάγου!

Όσο για τη σημερινή, υπάρχουν πολλές σκοτεινές πλευρές στον τρόπο που διαχειρίστηκε το χρέος και στον τρόπο που μεθόδευσε την είσοδό της χώρας στον μηχανισμό «στήριξης», ενέργειες που θα μπορούσαν κάλλιστα να τύχουν δικαστικής διερεύνησης από μια μελλοντική εξεταστική επιτροπή.

Το ερώτημα όμως που διαχρονικά ετίθετο απ’ τους λαούς απέναντι σε όσους τον καταλήστευαν, τον έγδερναν, τον πούλαγαν, τον εξαθλίωναν, ήταν όχι μόνο πώς ν΄ απαλλαγεί από αυτούς, αλλά και πώς να αισθανθεί δικαιωμένος.

Σ’ αυτό, η Ιστορία έχει δώσει διάφορες απαντήσεις: Μπορεί να είναι τα δικαστήρια, μπορεί να είναι οι εκλογές, αλλά μπορεί να είναι και οι επαναστάσεις και οι γκιλοτίνες...

Γιατί η κοινωνία δεν αντιδρά;

Ο Σεπτέμβρης, παρ’ ότι οδεύει προς το τέλος του συνεχίζει να είναι ένας πολύ θερμός μήνας, αλλά για λόγους διαφορετικούς από τους αναμενόμενους και τους προεξοφλημένους. Το ερώτημα, που πιο έντονα από ποτέ συνεχίζει να πλανάται πάνω από τη χώρα είναι γιατί η θερμοκρασία της κοινωνίας, σε αντίθεση με τη θερμοκρασία του αέρα, αρνείται πεισματικά ν' ανεβεί.

Ενώ οι περισσότερες εξηγήσεις στρέφονται προς το αόρατο, δηλαδή προς την απουσία πειστικής εναλλακτικής λύσης και αξιόπιστου πολιτικού υποκειμένου, η άποψή μου είναι ότι η εξήγηση μπορεί να βρίσκεται και στο ορατό, δηλαδή στο σύνολο των πολιτικών χειρισμών, για τους οποίους σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας τρέφει ακόμα αρκετές ελπίδες ότι θα αποδειχτούν αποτελεσματικοί και ότι η ταλαιπωρία που βιώνει θα έχει σύντομα ένα αίσιο τέλος.

Το πώς φαντάζονται αυτό το αίσιο τέλος, είναι λίγο θολό ν’ ανιχνευθεί, αλλά γι αυτό ακριβώς υπάρχουν τα αμυντικά αντανακλαστικά, ατομικά και κοινωνικά, για να σπρώχνουν τα μαύρα σύννεφα όσο το δυνατόν μακρύτερα στον ορίζοντα και να βάζουν στη θέση της πραγματικότητας ευχολόγια, ελπίδες και προπάντων θετικές σκέψεις.

Λοιπόν, ας δούμε τα πράγματα και από αυτή την πλευρά.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου υπόσχεται, και δεν είναι μόνο υποσχέσεις, αλλά τις κάνει και πράξη, ένα ευάερο και ευήλιο ευρωπαϊκό και παγκοσμιοποιημένο μέλλον, γεγονός που ηρεμεί και καθησυχάζει, γιατί κανείς δεν θέλει να αισθάνεται παρείσακτος και απομονωμένος στη γωνιά του. Αν νομίζετε ότι οι δημοσκοπήσεις λένε άλλα, θα κάνω μια δική μου φανταστική και πείτε μου πού βρίσκεται το λάθος. Στο ερώτημα «πιστεύετε ότι η ΟΝΕ ευθύνεται για το κακό μας χάλι» οι μισοί σχεδόν, θα απαντούσαν ΝΑΙ. Στο επόμενο ερώτημα, «πιστεύετε ότι αν βγαίναμε απ’ την ΟΝΕ θα ήταν καλύτερα για τη χώρα μας;» το ένα τέταρτο θα απαντούσε ΝΑΙ, ενώ στο τελευταίο, «θα ψηφίζατε τώρα για έξοδο από ΟΝΕ;», το ΝΑΙ δεν θα το τιμούσε ούτε μία ψήφος!

Η κυβέρνηση έχει πάρει την σκούπα και καθαρίζει. Πρώτα, πρώτα τον δημόσιο τομέα ο οποίος με τα χρόνια είχε καταστεί άντρο ληστοσυμμοριτών δημοσίων υπαλλήλων που τον λυμαίνονταν. Εκτός από απολύσεις, κόβει και τα ρουσφέτια, κόβει και τις προσλήψεις, εκτός από κάτι ψιλά, αλλά αυτά δεν μετράνε πολύ, γιατί εμείς είμεθα λαός μεγαλόψυχος και κάτι τέτοια τα προσπερνάμε.

Ανοίγει τα κλειστά επαγγέλματα, στα οποία σαν σφήκες είχαν φωλιάσει χουντικοί και άξεστοι ταξιτζήδες και φορτηγατζήδες, φαρμακοποιοί και συμβολαιογράφοι με προνομιακή εξασφάλιση, βρέξει-χιονίσει, σταθερού κέρδους, και επί πλέον υπόσχεται με το άνοιγμα αυτό και αύξηση του ΑΕΠ κατά 13,46349%, με τη βούλα κιόλας του επιστημονικού επιτελείου του ΙΟΒΕ, άσχετο αν η Όλγα προχθές το μάσησε και το κατέβασε στο 10%, που γι αυτή και μόνο την αντεθνική της πράξη θα έπρεπε ο Στουρνάρας να απαιτήσει πάραυτα την απόλυσή της.

Εξαπολύει κυνηγητό σε όλους τους μισητούς φοροφυγάδες, μιας και όλοι πια το καταλάβαμε πως το είχαμε παρακάνει, οπότε θα έπρεπε να μπει επιτέλους ένα φρένο σ’ αυτό το σπορ για να ορθοποδήσουμε κι εμείς, όπως και όλοι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι που είναι κύριοι με τους λογαριασμούς τους προς το κράτος.

Ρυθμίζει το ασφαλιστικό, προς το χειρότερο, αυτό το καταλαβαίνει καλά ολόκληρη η κοινωνία, αλλά βρε παιδί μου, κάποια στιγμή έπρεπε να γίνει κι αυτό, γιατί αρκετά το κλέψαμε το κράτος με τις συντάξεις μαϊμούδες που παίρναμε τόσα χρόνια.

Ο αρχηγός μας αποδεικνύεται λεβεντόπαιδο, κανείς δεν βρίσκεται να του καταλογίσει ιδιοτέλεια και σκάνδαλο, είναι αγνός και πάλευκος όπως ο κρίνος, και όπου πατεί και περπατεί σηκώνονται ακόμα και οι πέτρες να τον χειροκροτήσουν. Αυτό κάνει το έθνος να φουσκώνει από περηφάνια και να αισθάνεται ότι μπορεί να παίζει ακόμα μπάλα στα γήπεδα τα ευρωπαϊκά με το ψηλό χορτάρι.

Καθαρίζει τον ΟΣΕ, καθαρίζει τη ΔΕΗ και υπόσχεται γρηγορότερα τρένα και γρηγορότερο ρεύμα, που στην ούγια να γράφει Ευρώπη.

Ο ΓΑΠ είναι ο μεγάλος μεταρρυθμιστής που μπορεί να κάνει το reset σ’ ολόκληρη την κοινωνία, με μερικά σκαμπανευάσματα στην αρχή, αλλά που γρήγορα θα βγάλουν στα ήρεμα νερά ενός καλοκουρδισμένου κράτους και μια πιο υπεύθυνης και συνετής κοινωνίας.

Θέλετε κι’ άλλα; Αν θέλετε, ρωτήστε τον καθ’ ένα απ’ αυτούς που συναρτούν την κοινωνία να σας τα πει.

Η κοινωνία, όπως τη βλέπω έξω από τα blogs, τα Σάββατα στη λαϊκή, έχει ένα μεγάλο δίλημμα μπροστά της, βλέπει τα στραβά, αλλά ακόμα βλέπει και μια καλή προοπτική...

Δελτία και δελτία...

Όλοι συμφωνούμε ότι τα κανάλια πια είναι είτε εξοργιστικά, είτε βαρετά. Άσε πια που οι μισοί φέρουμε μόνιμη εξάρθρωση ώμου από τις απανωτές μούντζες που εκτοξεύσαμε στο γυαλί και δεν είναι για το καλό μας να συνεχίζουμε να αγνοούμε τις υποδείξεις των ορθοπεδικών περί αποχής.

Αλλά το συνήθειο, συνήθειο. Προχθές ξεπέζεψα, μετά από καιρό, στο Star, στο εντελώς παρεξηγημένο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, κανάλι. Παρά μια διαδεδομένη αντίληψη, δεν είναι το περιεχόμενο του δελτίου που είναι όλα τα λεφτά, αλλά ο παρουσιαστής του, ο Αιμίλιος Λιάτσος.

Η άμεμπτη εμφάνισή του, η σφιχτοδεμένη του γραβάτα, ο επαγγελματισμός, η θρησκευτική προσήλωση και η σοβαρότητα με την οποία εκφωνεί τις ειδήσεις, που ο αρχισυντάκτης με προσοχή επιλέγει, δίνουν την εντύπωση δελτίου το οποίο απευθύνεται σε ένα επιλεγμένο κοινό, ανυπόμονο να συντονιστεί σε ανταποκρίσεις τουλάχιστον από Λευκό Οίκο, Κρεμλίνο και Ηλύσια πεδία, και όχι από τη Μύκονο ή την παραλιακή, σε κοινό που ζει και αναπνέει για τις αναλύσεις από τις τελευταίες αποφάσεις της συνόδου κορυφής των G8, άντε και των G20, και όχι για τις περιγραφές των δραστηριοτήτων του Club των G69 και της συνόδου των βιζιτούδων.

Όταν δεν αντέχεις Πρετεντέρη, Καψή, Όλγα, Μπάμπη, Σία, George και λοιπούς, το σχολείο του Αιμίλιου είναι μια όαση χαράς και ανεμελιάς. Αλλά και πληροφόρησης. Τι έμαθα λοιπόν;

Να, ότι κυνηγώντας οι του ΣΔΟΕ τους φοροφυγάδες στην Μύκονο, βρέθηκαν μπροστά, λέει ο Αιμίλιος, σε δυο λαβράκια βιζιτούδες, από την αλλοδαπή, σαν τα κρύα τα νερά ήταν οι κοπέλες, με πρόσωπο κόλαση και σώματα φωτιά, αλλά, γιαυτό ακριβώς τον χαίρομαι τον Αιμίλιο, το χείλι του δεν έκανε ούτε ένα σπασμό στην είδηση, κι ούτε το βλέφαρο πετάρισε καθόλου, τα οποία κορίτσια έπαιρναν χιλιάρικο τη φορά, και κάθισε και υπολόγισε ο αθεόφοβος πόσα έβγαζαν τη μέρα, άσε μη σας λέω, ήτανε πολλά, αλλά το χρήμα δεν μπορούσαν να το βρούνε πουθενά, διότι το κατέθεταν σε διάσπαρτους πολλούς λογαριασμούς ανά τας ευρώπας, διαχειριστής των οποίων, όπως μάς πληροφόρησε ήταν ένας παγκοσμίου φήμης μαστροπός απ’ την Τσεχία, που, κι εδώ ήταν η μεγάλη είδηση, δεν λεγότανε Τσακάλι όπως θα ήταν φυσικό, αλλά ...Μόνικα!

Βρε, βρε χαλάσανε κι οι νταβατζήδες, σκέφτηκα με θλίψη.

Ο παραλογισμός του καινοτόμου

Η Gruppo Bimbo είναι μια μεξικάνικη εταιρία κολοσσός με κύκλο εργασιών $8.6 δις, η οποία ως εκ τούτου κατέχει τη δεύτερη θέση παγκοσμίως σε αρτοσκευάσματα και παρεμφερή προϊόντα. Οι μισές σχεδόν πωλήσεις της είναι στην Αμερική, ενώ ένα 12% προέρχεται από τη Λατινική Αμερική. Σαν καλή καπιταλιστική επιχείρηση που είναι επιδιώκει την εξάπλωσή της και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, κυρίως όμως προς την Κίνα, όπως είναι το φυσιολογικό. Δεν είναι όμως εύκολο να διεμβολήσεις μια νέα αγορά με κοινά κοινότατα προϊόντα, όπως είναι το ψωμάκι. Κι εδώ αρχίζει να φαίνεται ο παραλογισμός όχι μόνο της συγκεκριμένης εταιρίας, αλλά ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος.

Η Bimbo λοιπόν ιδρύει και επανδρώνει ένα ολόκληρο τμήμα που φαντάζομαι ότι λόγω του όγκου της εταιρίας θα είναι και πολυπληθές, από τεχνικούς, τεχνολόγους τροφίμων, χημικούς μηχανικούς, ερευνητές επιστήμονες, οικονομολόγους, ειδικούς στο marketing και τεχνικές πωλήσεων, managers, διευθυντές και διευθυντές επί διευθυντών, με ένα και μόνο «υψηλό» στόχο: πώς δηλαδή να κόψουν τα ψωμιά σε φέτες με ένα τρόπο διάφορο και καλύτερο των ανταγωνιστών τους, και πώς να σχεδιάσουν το περιτύλιγμα έτσι ώστε πάλι να επιβληθούν στα ράφια και στους πάγκους, εκτοπίζοντας προϊόντα για τα οποία επίσης δούλεψαν παρόμοιες ομάδες ερευνητών, συμβούλων κ.λ.π. αλλά που δεν έτυχε να βρούνε τη χρυσή φόρμουλα τού πώς να κόβουν το ψωμί καλύτερα σε φέτες.

Ο Roberto Cejudo, ο διευθυντής επί των οικονομικών της εταιρίας ονομάζει αυτή τη διαδικασία, δρόμο προς την Καινοτομία. Και δεν αμφιβάλω ότι το εννοεί. Το ίδιο φαντάζομαι ότι θα σκεφτόταν και ο εφευρέτης του καθαριστή γαρίδων, μια ανακάλυψη που παινέθηκε στο αντίστοιχο φεστιβάλ καινοτομίας της Φρανκφούρτης πριν ένα χρόνο, ίσως για τη χρησιμότητά της και τη συμβολή της στην παγκόσμια ανάπτυξη.

Αν, λοιπόν, στη θέση του ψωμιού βάλουμε κι ένα σωρό άλλα προϊόντα θα έχουμε μια πλήρη εικόνα αυτού που στον καπιταλισμό χρεώνεται σαν ορθολογισμός, πράγμα το οποίο εμείς οι κοινοί θνητοί αντιλαμβανόμαστε σαν σκέτο παραλογισμό. Αν ο αντίλογος είναι ότι έτσι δημιουργούνται θέσεις εργασίας, θα είχαμε να αντιτάξουμε στον αντίλογο ένα νέο αντίλογο, ότι θέσεις εργασίας δημιουργούνται και αλλιώς.

Φέρνει η Ανάπτυξη Δουλειές;

Έχω ασχοληθεί αρκετές φορές με το θέμα της ανεργίας, και πώς να μην το κάνω, μιας και το να είναι κάποιος άνεργος είναι το χειρότερο που μπορεί να του συμβεί, μετά φυσικά από το να αρρωστήσει σοβαρά.

Η πιο διαδεδομένη άποψη είναι ότι τις δουλειές τις φέρνει η ανάπτυξη. Πώς μετριέται η ανάπτυξη; Με ένα μόνο τρόπο, με την άνοδο του ΑΕΠ. Υπενθυμίζουμε ότι το ΑΕΠ είναι ένας ντορβάς όπου αθροίζονται όλες οι δαπάνες: των νοικοκυριών, του στρατού, των επιχειρήσεων, του κράτους, καθώς και οι εξαγωγές. Υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις για τη σημασία του, αλλά δεν είναι επί του παρόντος.

Η Ελλάδα, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα, από το 1994 και εντεύθεν παρουσιάζει αυξητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, δηλαδή μεγέθυνσης του ΑΕΠ, ενώ από το 1998 μέχρι και το 2008 ο ρυθμός ανάπτυξης σταθεροποιείται γύρω στο 4% .

Αν παράλληλα κοιτάξουμε και τη μεταβολή της ανεργίας στο ίδιο διάστημα βλέπουμε από τον παρακάτω πίνακα, ότι είναι μεν πτωτική αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα κοντά στο 10%, ενώ στη βόρεια, ανατολική και δυτική Ελλάδα η κατάσταση είναι επιεικώς απελπιστική.

Ας επιστρατεύσουμε και ένα τρίτο πίνακα, ο οποίος δείχνει τη χρονική εξέλιξη του ποσοστού του πληθυσμού που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας

Επειδή ο πίνακας σταματάει στο 2004, από άλλη πηγή βρήκαμε ότι για το 2005 και το 2006 το ποσοστό αυτό ισούται με 20% και 21% αντίστοιχα. Δηλαδή, ουδεμία μεταβολή.

Μαζεύοντας όλα αυτά τα στοιχεία, συμπεραίνουμε ότι ο σημαντικός ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας, όπως αποτυπώνεται στο ΑΕΠ δεν έφερε ούτε δουλειές, ούτε το ποσοστό φτώχειας μείωσε.

Άρα, πού πήγε το ΑΕΠ όλα αυτά τα χρόνια;

Υ.Γ. Δείτε και μια παρεμφερή πρόσφατη ανάρτηση: Τι θρέφει το θεριό της ανεργίας;

Πώς μετριέται η διαφθορά;

Είναι διαδεδομένη η άποψη ότι το χαμηλό βιοτικό επίπεδο στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και σε κάποιες μη αναπτυσσόμενες, οφείλεται στην εκτεταμένη διαφθορά. Σαν εκτεταμένη εννοώ τη διαφθορά η οποία έχει εκδημοκρατισθεί, και η οποία διαπερνά πλέον κάθετα όλα τα κοινωνικά στρώματα.

Κατά κανόνα όμως το χαμηλό βιοτικό επίπεδο μιας χώρας πάει πακέτο με τη μεγάλη ανισότητα στην κατοχή του πλούτου. Πάντα υπάρχει σ’ αυτές τις χώρες μια κυρίαρχη ελίτ, κυρίως κυβερνητική και γύρω από αυτήν, η οποία και καρπούται το σύνολο σχεδόν του εισοδήματος της χώρας. Για να μην πάμε μακριά, η Ελλάδα που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη εκτεταμένη-εκδημοκρατισμένη διαφθορά στην Ευρώπη, παρουσιάζει και τη μεγαλύτερη τιμή του δείκτη ανισότητας Gini.

Άρα εφαρμόζοντας τυπική αριστοτελική λογική, θα μπορούσαμε να συνάγουμε ότι η κατοχή μεγάλου πλούτου δεν αποτελεί παρά απόρροια διαφθοράς άλλου τύπου και διαφορετικής μορφής από την ευρέως παρατηρούμενη εκτεταμένη, διότι αν η εκτεταμένη διαφθορά απέφερε μεγάλα εισοδήματα, τότε θα εξέλειπε και η ανισότητα στην κατοχή του πλούτου. Σώπα!!!

Θα ήθελα πολύ να γνώριζα τη μέθοδο με την οποία οι διάφορες έγκυρες υπηρεσίες μετράνε τον δείκτη διαφθοράς μιας χώρας. Αν μετράνε το βαθμό δημοκρατικής επέκτασης, δηλαδή διείσδυσης αυτής στην κοινωνία, ναι τότε μπορεί να δεχτούμε ότι η Ελλάδα είναι όντως χώρα διεφθαρμένη. Αν όμως μετράνε το βαθμό διαπλοκής και τον όγκο χρήματος που εξοικονομείται μέσω άνομων και αθέατων συναλλαγών, τότε θα έλεγα ότι υπάρχουν πολλές άλλες ευυπόληπτες χώρες που μας περνάνε κεφάλι.

Για παράδειγμα η ίδια επιτροπή που βραβεύει την Ισλανδία με μια τιμητική θέση στις 10 πρώτες χώρες με τη μικρότερη διαφθορά παγκοσμίως, αγνοεί επιδεικτικά μη βρίσκοντας μήτε ένα τεφτέρι να καταγράψει τον τρόπο με τον οποίο έγιναν για παράδειγμα οι ιδιωτικοποιήσεις των τραπεζών της χώρας το 2002-3, το βαθμό διαπλοκής μεταξύ οικονομικής ελίτ και πρωτοκλασσάτων πολιτικών οι οποίοι και βρέθηκαν ξαφνικά να τις κατέχουν, και το πού κατέληξε η ιστορία αυτή. Δεν χρειαζόταν βέβαια να πάω τόσο μακριά, αλλά πήγα, μόνο και μόνο για να δείξω πώς τα μάτια κάτι τέτοιων επιτροπών είναι έτσι εκπαιδευμένα ώστε μια ξεσκισμένη πουτάνα, να την βλέπουν σαν αμόλυντη και άσπιλη παρθένα...

Ανάμεσα στο "Εγώ" και το "Εμείς"

Της αμερικανίδας δημοσιογράφου, η οποία πήγαινε να συναντήσει μια μεσόκοπη βορειοκορεάτισσα, που είχε φτάσει πρόσφατα στη Σεούλ μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι μέσω Κίνας, το πρώτο πράγμα που τής χτύπησε ευχάριστα στο μάτι ήταν η περιποιημένη της εμφάνιση. Το ροζ πουκάμισο έπεφτε ταιριαστά πάνω στο καλοσιδερωμένο παντελόνι, σ’ ένα γλυκό παστέλ καφέ χρώμα, τα μαλλιά της έδειχναν ότι μόλις είχε βγει από το κομμωτήριο, τα μάτια ήταν διακριτικά τονισμένα και βαμμένα, και το όλο παρουσιαστικό έφερνε προς μια γυναίκα που στεκόταν καλά στα πόδια της και σε καλή σχέση με τον εαυτό της.

«Πέρασα όλα μου τα χρόνια φροντίζοντας και υπηρετώντας τους άλλους», είπε καθώς εξιστορούσε τη ζωή της, εννοώντας ότι η φροντίδα στρεφόταν και προς την κοινότητα και όχι μόνο προς τη δική της οικογένεια. Για πρώτη φορά τώρα, με τον ερχομό της στη Σεούλ, ανακάλυπτε πως είχε έναν κάποιο ολόδικό της εαυτό, κι ότι θα μπορούσε να υπάρχει και αυτόνομα.

Διαβάζοντας τη συνέντευξη, θυμήθηκε την περίπτωση και μιας άλλης γυναίκας, αντάρτισσας από την Κολομβία, που μπορεί να ήταν και από άλλη όμορη χώρα, η οποία αφού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη ζούγκλα του Αμαζονίου πολεμώντας με μια από τις ένοπλες επαναστατικές ομάδες ζητώντας κοινωνική δικαιοσύνη, κάποια στιγμή παράτησε τα όπλα και τα φυσεκλίκια και βγήκε στο φως με μόνο αίτημα «Να ζήσω κι εγώ από δω και πέρα σαν κανονικός άνθρωπος». Ένα καθ’ όλα ανθρώπινο αίτημα, να μπορεί δηλαδή κιαυτή να απολαύσει κάποιες από τις μικροχαρές ακόμα και της πιο δύσκολης πραγματικότητας.

Δύσκολα στ’ αλήθεια να βρεθεί το σωστό σημείο όπου να μπορούν να ισορροπούν τόσο το «Εγώ» όσο και το «Εμείς», δίχως το ένα να γιγαντώνεται και να κανιβαλίζει το άλλο...

Παιχνίδια με τα γράμματα

Θαυμάζω την επινοητικότητα, τη φαντασία, και τη γλωσσοπλαστική ικανότητα του πρωθυπουργού μας, ικανότητες οι οποίες και αποτυπώνονται όχι μόνο στις ομιλίες του αλλά και στην ονοματοθεσία των υπουργείων, κάθε φορά που αποφασίζει να μάς εκπλήξει και να μάς διασκεδάσει.

Παρατηρώ την ίδια παιγνιώδη διάθεση όχι μόνο στο συνταίριασμα των λέξεων, αλλά και στη δημιουργική ανάπλαση των γραμμάτων, ιδιαίτερα δε όταν με τόση μεγάλη μαεστρία και ιδεολογική ευελιξία μεταπηδάει από την περικύκλωση του "Α",

στο παραγέμισμα του "Ο" με κάτι περίεργα κοκκινομπλέ σκαριφήματα.

Φρικαλεότητες...

-Τι σου 'ρχεται στο νου, τώρα δα που σου λέω ότι ο πρωθυπουργός μας, στα πλαίσια του κοινωνικού κράτους που ονειρεύεται να συστήσει, αποφάσισε τα σπίτια μας για φέτος να μείνουν δίχως ζέστη;

- Τον Τσαουσέσκου!

- Άλλον;

- Τον Σαντάμ!

- Άλλον, Άλλον;

-Τον Κιμ Γιόνγκ-Ιλ! Δεν ξέρω, υπάρχουν κι άλλοι;

- Ούτε εγώ θυμάμαι. Για στάσου όμως, δεν ήτανε δυο χρόνια πριν, μες το καταχείμωνο, τότε που η Ρωσία είχε κλείσει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, και η Αμερική θορυβημένη από το γεγονός είχε απευθύνει έκκληση και στις δυο πλευρές να τα βρούνε μεταξύ τους, αναλογιζόμενες τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις της διακοπής τροφοδοσίας;

-Έτσι ήταν. Θυμάμαι τότε, πως όλη η Ευρώπη είχε κλάσει μέντες και πως τα κανάλια ούρλιαζαν νυχθημερόν για το ατόπημα.

-Θα θυμάσαι φυσικά τι τέλος είχαν οι δυο πρώτοι.

-Πώς δε θυμάμαι. Αλλά μη συνεχίζεις άλλο. Ήδη ανακατώνομαι…

"Ανάβουμε φωτιές στις γειτονιές..."

Με τον ανασχηματισμό ασχοληθήκαμε αρκετά. Άλλωστε ο μόνος που ωφελείται από αυτόν και τη συζήτηση περί αυτού είναι η ίδια η κυβέρνηση με το να εκτρέπει το δημόσιο ενδιαφέρον από τα μεγάλα προβλήματα στα ανούσια και το πολιτικό κουτσομπολιό, κερδίζοντας με τον τρόπο αυτό χρόνο. Τι αντίκτυπο άραγε έχει η αντικατάσταση ενός καραγκιόζη από έναν άλλον καραγκιόζη, ενός ανδρείκελου από ένα άλλο ανδρείκελο;

Στην τωρινή φάση οι αποφάσεις είναι ήδη ειλλημμένες, οπότε το αίτημα για «αποτελεσματικότερη» διακυβέρνηση στρέφεται εκ προοιμίου ενάντια στα δικά μας συμφέροντα. Αποτελεσματικό, εν προκειμένω σημαίνει πιο βάρβαρο.

Καπάκι στη σωρεία βάρβαρων πολιτικών που εξυφάνθηκαν έρχεται και ο διπλασιασμός της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης. Η ελίτ που μάς κυβερνάει φυσικά, όπως το έχουμε πολλές φορές τονίσει, δεν έχει καμιά σχέση με τις ανάγκες και τα προβλήματα του κόσμου. Η κατανόηση που τάχατες δείχνει, καθότι πλασάρεται σαν σοσιαλιστική, είναι επιδερμική και ψευδεπίγραφη και για να δώσω μια αναλογία, είναι της ιδίας υφής με την κατανόηση και την συγκίνηση που εισπράττει ο καθένας από μας από τα βάσανα και τη σκληρή ζωή της Σταχτοπούτας.

Απ’ ότι διαβάζω η απόφαση για την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης έχει ληφθεί. Το τι σημαίνει αυτό δεν είναι δύσκολο να το φανταστούμε. Παρ’ όλη την πρόθεση ενίσχυσης των φτωχότερων στρωμάτων, ο προσδιορισμός σαν «φτωχός» δεν πρόκειται να ξεπεράσει τα όντως πολύ μικρά εισοδήματα των κάτω των 500 ευρώ μηνιαίως, εξυπονοώντας ότι όσοι αμείβονται παραπάνω θα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε μηνιαία έξοδα θέρμανσης των 300 ευρώ κατά μέσο όρο. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω για το πόσο κάποιος «πλούσιος» των 1000 ευρώ, που αποτελεί και την πλειονότητα των εργαζομένων θα μπορεί να διαθέτει αυτό το ποσό μόνο για θέρμανση.

Όπως καταλαβαίνετε, έχει περάσει πια ο καιρός που μπορούσαμε να εκτονωνόμαστε μόνο στα λόγια. Πρέπει να περάσουμε στην πράξη. Τι κάνουμε;

Ανάβουμε φωτιές στις γειτονιές! Εξηγούμαι. Προμηθευόμαστε μαγκάλια και φουφούδες, ναι τις ξεχασμένες φουφούδες και τις στήνουμε σε πάρκα και πλατείες στις γειτονιές μας. Η φωτιά, η ζέστη, και η θαλπωρή αποτελούσαν ανέκαθεν πόλο έλξης και περιμένω ότι το ίδιο θα συμβεί και σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή όπου ο καθένας ψάχνει τους συμμάχους του και τείνει να συσπειρωθεί. Κάστανα στη φωτιά, ζεστό τσάι και κουβέντα, πολύ κουβέντα.

Αυτές οι μικρές σπίθες σε κάθε γωνιά, πιστεύω ότι θα αποτελέσουν το έναυσμα για ν’ ανάψει η μεγάλη πυρκαγιά σε όλη τη χώρα.

Δεν υπάρχει πια καιρός! Ο χειμώνας έρχεται, ήρθε!

Τι τρέφει το θεριό της ανεργίας;

Τι γίνεται όταν δίπλα στα νούμερα που σού κελαηδάνε χαρούμενα στ’ αυτί ότι η οικονομία έχει πάρει τα ‘πάνω της και σκαρφαλώνει, έρχονται και κάθονται και κάποια άλλα που σού μουρμουρίζουν μοιρολόγια; Κοντολογίς, πώς έρχεσαι να δικαιολογήσεις τ’ αδικαιολόγητα ότι παρά την πολυθρύλητη ανάκαμψη και το φούσκωμα του ΑΕΠ, οι δουλειές δεν λένε να ‘ρθουν; Άντε, να πεις ότι αργήσανε στο ραντεβού κατά μια μέρα, κατά μια βδομάδα, άντε κατά ένα μήνα. Αλλά, τι γίνεται όταν ο μήνας γίνεται πια χρόνος;

Όπως καταλάβατε μιλάμε για την Αμερική. Η ανεργία, παρά την πανηγυρική διακήρυξη του τέλους της ύφεσης, κατά πολλούς μάλλον μονομερώς, και εν τη απουσία της ύφεσης της ίδιας, η οποία φαίνεται να έχει άλλη γνώμη, παραμένει πεισματικά κολλημένη στο 10%. Νούμερο αυθαίρετο εν πολλοίς, όπως και άλλα πολλά δηλαδή, κι ας κατηγορούνε την τάλαινα πατρίδα μας για greek statistics, μιας και στην τιμή αυτή λείπουν οι μισοί κι άλλοι τόσοι, αυτοί δηλαδή που κουράστηκαν να ψάχνουν και τα παρατήσανε, αυτοί που δουλεύουν για μια δυο ώρες το μήνα και βαφτίζονται εξ ίσου αυθαίρετα και εκ του πονηρού εργαζόμενοι, κι αυτοί που παρά τη θέλησή τους εργάζονται σε part-time δουλειές. Η παραπάνω σούμα δίνει ένα διόλου ευκαταφρόνητο, μα κι ανησυχητικό 17%.

Μετά τη διαπίστωση της κατάστασης, έρχεται συνήθως η ανάλυση και στο κατόπι η …θεραπεία.

Στο στάδιο της ανάλυσης λοιπόν με το οποίο θ’ ασχοληθούμε στα επόμενα, οι οικονομολόγοι μετά από συσκέψεις επί συσκέψεων, και μετά από την επιστράτευση του περίφημου νόμου του Okun και της εξ ίσου περίφημης καμπύλης Beveridge, αποφάνθηκαν ότι παρ’ όλο που δουλειές υπάρχουν, παρ’ όλο που επενδύσεις γίνονται, η ανεργία έχει στυλώσει τα ποδάρια και δεν λέει να υπακούσει ούτε στον κ. Okun ούτε στον κ. Beveridge. Τις πταίει λοιπόν;

Πρώτα-πρώτα η ανεργία, η οποία πήγε στα καλά καθούμενα και έγινε «δομική».

Μετά, δε θέλει και πολλή σκέψη, φταίχτες είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι παρ’ όλο που οι δουλειές πέφτουν στα πόδια τους γονατιστές, αυτοί τις απωθούν προκλητικά, αδυνατώντας από τεμπελιά και μόνο, να στρώσουν τον κώλο του και να εξελιχτούν από οικοδόμοι, φρεζαδόροι, ή υδραυλικοί που είναι, σε καθηγητές, γιατρούς κλπ όπου υπάρχουν κενές θέσεις.

Ύστερα, λίγο τα επιδόματα ανεργίας από τη μια, (σε μερικές πολιτείες λέγεται ότι δίνονται για 99, από 26 βδομάδες που ήταν πριν), λίγο τα επιδόματα αλληλεγγύης από την άλλη, κάποιο καλούδι στα ξαφνικά από τον ουρανό και νάσου πλαδαρεύουν οι εργαζόμενοι και αράζουν.

Και τέλος τέλος η ιδιοκτησία. Μάλιστα! Οι πιο παλιοί ίσως να θυμόσαστε μια παλιότερη ανάρτηση, όπου ο κ. καθηγητής Andrew Oswald από το Warwick, είχε αποδείξει σε μακροσκελείς και περισπούδαστες μελέτες ότι η ιδιοκτησία αυξάνει την ανεργία. Για το λόγο ότι κάθε ακίνητη περιουσία, όπως κατοικία, εξοχικό, κλπ, αποτελούν τροχοπέδη στην μετακίνηση των εργαζομένων στους τόπους όπου η εργασία τους καλεί. Το ίδιο και τώρα. Το σενάριο λοιπόν έχει ως εξής. Ενώ στην προ της κρίσης εποχή, ο κάθε συνετός εργαζόμενος μπορούσε πάραυτα να πουλήσει το σπίτι του στον ένα τόπο και να αγοράσει κάποιο άλλο σε έναν άλλο, τώρα με την κρίση και την πτώση στις τιμές των σπιτιών, τέτοιου είδους αγοροπωλησίες είναι πολύ δύσκολο να γίνουν, οπότε οι εργαζόμενοι που έχουν χάσει τη δουλειά τους μένουν αναγκαστικά αγκυροβολημένοι στα σπίτια τους και τις αυλές τους, τροφοδοτώντας με τον τρόπο αυτό τον αδηφάγο δείκτη ανεργίας και στραπατσάροντας την εικόνα της πατρίδας τους.

Μετά απ’ όλα αυτά, αγαπητοί μου, έχω έτοιμη και ‘γω μια μελέτη να καταθέσω, η οποία αποδεικνύει πόσο εφικτή είναι η μετακίνηση όχι βέβαια πουλώντας το σπίτι, αλλά νοικιάζοντάς το. Μου πήρε βέβαια χρόνια, αλλά επιτέλους το απέδειξα!