Όταν η Al-Qaeda βρίσκει το ISIS βίαιο

Και ξεφνικά, εδώ και λίγο καιρό και από το πουθενά, το σουνιτικό ISIS μπήκε φαρδιά πλατιά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων του κόσμου, εντυπωσιάζοντας με τη στρατιωτική του προέλαση, με της τελευταίας μόδας στρατιωτικό εξοπλισμό, βαρύ και ελαφρύ, με τους χιλιάδες αφοσιωμένους μαχητές που έσπευσαν από Δύση και Ανατολή να ενταχθούν στις γραμμές του, -3000 μόνο από Ευρώπη, και μερικές εκατοντάδες από Καναδά, ΗΠΑ και Αυστραλία-, με τη μεσαιωνική του θηριωδία ενάντια σε πολίτες αλλόθρησκους και ομόθρησκους, αλλά και με την επαγγελματική επικοινωνιακή του στρατηγική με την οποία απέσπασε σημαντική λαϊκή υποστήριξη στις σουνιτικές περιοχές του βόρειου Ιράκ και Συρίας, όχι για λόγους θρησκευτικούς, επειδή θαμπώθηκαν από την εξτρεμιστική ερμηνεία του κορανίου που πρεσβεύει, αλλά για λόγους πολιτικούς, ευελπιστώντας να ξεφύγουν από την περιθωριοποίηση και καταπίεση που υφίσταντο από τις σιιτικές κυβερνήσεις των Μαλίκι και Άσαντ αντιστοίχως. Κι επιπλέον, συνεπές στις επιδιώξεις του για τη σύσταση αυτόνομου ισλαμικού κράτους, το ISIS φροντίζει να παρέχει στους νεο-αποκτηθέντες υπηκόους τα ίδια κοινωνικά αγαθά με ένα κράτος, διοχετεύοντας αρκετούς από τους τεράστιους πόρους του σε σχολεία και κλινικές, ενώ εξασφαλίζει, με ή χωρίς βία, να μισθοδοτεί τους ήδη υπάρχοντες επαγγελματίες, από σερβιτόρους ως μηχανικούς στα πετρέλαια και τα υδροηλεκτρικά φράγματα.

Το ISIS ξεκίνησε με την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ σαν παρακλάδι της Al-Qaeda κάνοντας αντίσταση. Χώρισαν όμως τα τσανάκια τους τον Φεβρουάριο του 2014, όταν το ISIS κατηγόρησε την Al-Qaeda για χαλαρότητα και ατολμία και η Al-Qaeda το ISIS για υπερβολική βιαιότητα, λες και η επίθεση στους δίδυμους πύργους ήταν μια πράξη αβρότητας. Η διαφορά τους θα έλεγε κανείς ότι έγκειται στο ότι, ενώ, η Al-Qaeda επέδειξε πνεύμα ευφάνταστο και καινοτόμο στην εκτέλεση των στόχων της, το ISIS, στερούμενο φαντασίας και κοσμοπολιτισμού, στράφηκε σε τεχνικές εξόντωσης ανέμπνευστες και εντελώς παρωχημένες, γεγονός που φαίνεται να ενόχλησε την Al-Qaedian αισθητική. Παρά ταύτα, το ISIS με τη στρατηγική του επιδεξιότητα και το επιτελικό του πνεύμα κατόρθωσε να υπερκεράσει τον παλαιό του σύμμαχο και να επιβάλει το δικό του brand στους διεθνείς κύκλους των τζιχαντιστών.

Νέοι και νέες από Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο και Ολλανδία μαγεμένοι από την πιο καθαρή μορφή βίας που έχει ποτέ εξασκηθεί, και εξωθούμενοι από την ευρωπαϊκή νεανική ανεργία του 25%, βρίσκουν στο ISIS, πέρα απ' την αδρεναλίνη ενός ζωντανού βίντεο-γκέιμ, έναν καλοπληρωτή εργοδότη με εξασφαλισμένη απασχόληση, είτε στο ίδιο είτε σε κάποια ανά την υφήλιο θυγατρική του, όπως για παράδειγμα στο Boko Haram στη Νιγηρία, καθώς και καλές προοπτικές για εξέλιξη σε περίπτωση που το χαλιφάτο ευοδωθεί. Δημοσιεύματα αφήνουν να εννοηθεί ότι το πακέτο περιλαμβάνει 600 δολάρια το μήνα στο χέρι αφορολόγητα, δωρεάν τροφή και ύπνο, και ως bonus, απεριόριστη συμμετοχή στο μακέλεμα και τη λεηλασία.

Πού βρίσκει όμως τα χρήματα;

Πολλές πηγές συγκλίνουν στο ότι το ISIS είναι κατά μεγάλο ποσοστό αυτοχρηματοδοτούμενο, χωρίς να λείπουν βέβαια και οι χορηγίες, κυρίως στο ξεκίνημά του, από πλούσιους Καταριανούς, Κουβειτιανούς και Σαουδάραβες, όχι ειδικά σ' αυτό συγκεκριμένα, αλλά και σ' όσες παραστρατιωτικές ομάδες στη Συρία ή Ιράκ κραδαίνουν κι από ένα όπλο ενάντια στον σιιτικό εχθρό, αλλά κι αναμεταξύ τους.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις (The Telegraph 23/8/2014) το τελευταίο εξάμηνο, αφ' ότου άρχισε τη θριαμβευτική του προέλαση, το ISIS κατάφερε να συγκεντρώσει περί τα 2 δις δολάρια, ποσό που για παράδειγμα ξεπερνάει τις ετήσιες εξοπλιστικές δαπάνες της Ιρλανδίας. Οι περιοχές στις οποίες εξαπλώνεται, δεν είναι τυχαίο ότι είναι πλούσιες σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ η κατάκτηση πόλεων ανοίγει ταυτόχρονα το δρόμο και προς τα τραπεζικά θησαυροφυλάκια. Η λεηλασία των τραπεζών της Μοσούλης τον Ιούνιο, τους απέφερε με το “καλημέρα” το αξιοσέβαστο ποσό των 400 εκ. δολαρίων, αν και η κυβέρνηση του Ιράκ το διαψεύδει. Επιπλέον στις πόλεις υπάρχουν καταστήματα και επιχειρήσεις από τις οποίες με εκβιαστικές μεθόδους υπολογίζεται ότι αποσπούν περί τα 8 εκ. δολάρια το μήνα. Από το λαθρεμπόριο του πετρελαίου διαμέσου Τουρκίας και Ιράν πιθανολογείται ότι εξασφαλίζουν 3 εκ. δολάρια ημερησίως, ενώ αξιοσημείωτα είναι και τα ποσά που αποσπούν από τις απαγωγές ξένων υπηκόων, με κάθε μια από αυτές να τιμολογείται στα 5 εκ. δολάρια.

Όταν δε αφήνουν το καλάσνικοφ, τα μέλη του ISIS σύμφωνα με μαρτυρίες, τρέχουν στα χωράφια να θερίσουν στάρια, ύστερα στο μύλο να τ' αλέσουν και μετά στην αγορά να τα πουλήσουν. Λογικό, μια και στην περιοχή του δυτικού Ιράκ που κατέχουν καλλιεργείται το 40% των σιτηρών. Αν σ' αυτά τα επιπλέον έσοδα προσθέσουμε και τα χρήματα από τις πωλήσεις των ρούχων των εκτελεσθέντων, πιάνουμε άνετα την προίκα των 2 δις δολαρίων.

Παρ' όλα αυτά το ISIS αποτελεί ορισμένης εμβέλειας απειλή, περιορισμένη στις συγκεκριμένες σουνιτικές περιοχές μελλοντικής εγκαθίδρυσης του χαλιφάτου, το οποίο αποτελεί και τον στρατηγικό του στόχο. Παρά τους φόβους, δεν τόλμησε να επεκταθεί προς τη Βαγδάτη, ούτε σε περιοχές με πλειοψηφία σιιτικού πληθυσμού. Όσο διαρκεί ο πόλεμος στη Συρία και η πολιτική αναταραχή στο Ιράκ, το ISIS μπορεί να ελπίζει. Δυστυχώς όμως για το ίδιο, βρίσκεται περικυκλωμένο από ισχυρούς εχθρούς. Οι ΗΠΑ ψάχνουν για συμμάχους να μοιραστούν τις αεροπορικές επιδρομές ή ό,τι άλλο προκύψει, ενώ το παρόν στην μάχη εναντίον του έδωσαν τόσο η Δαμασκός, όσο και η Τεχεράνη. Να δεις που στο τέλος Ομπάμα, Άσαντ και Ρουχανί από ορκισμένοι εχθροί, θα πάνε και για τσίπουρα.

Γιατί πρέπει να πούμε ΟΧΙ στον ΕΝΦΙΑ

Το αν ένα κράτος θα επιλέξει να φορολογήσει τους πολίτες τους, ποιους από αυτούς θα φορολογήσει,  πόσο και με ποιο τρόπο, δεν είναι γραμμένο σε κάποιες πλάκες του Μωυσή. Είναι θέμα μιας κάποιας εθιμικής φορολογικής λογικής που έχει καταφέρει να επιβιώσει ανά τους αιώνες, όπως για παράδειγμα η ανταποδοτική φορολόγηση εσόδων και εισοδημάτων, αλλά από κει και μετά, ο κάθε κυβερνήτης μπορεί να φορολογήσει το ο,τιδήποτε, αρκεί να μπορέσει να το πουλήσει σαν αναπόφευκτο, δίκαιο και λογικό.

Φαντάζομαι ότι σε κάποιο βιβλίο που θα πραγματεύεται την ιστορία της φορολογίας, ο συγγραφέας θα έχει να παρουσιάσει κάποια αληθινά μαργαριτάρια, που θα κάνουν τους σύγχρονους να τραβάνε τα μαλλιά τους για τον παραλογισμό τους. Κι όμως εκείνη την εποχή και σ’ εκείνον τον τόπο οι πολίτες πείθονταν ή εξαναγκάζονταν να πληρώσουν.

Σήμερα τα πράγματα, ειδικά στην Ελλάδα,  παραμένουν τα ίδια και χειρότερα. Ο ΕΝΦΙΑ είναι φόρος που φορολογεί τα ακίνητα τα οποία όμως έχουν ήδη φορολογηθεί. Αν έχουν αποκτηθεί με κληρονομιά, ο νέος κάτοχος έχει ήδη πληρώσει (βαρύ) φόρο κληρονομιάς, αν έχει αγοραστεί, ο νέος ιδιοκτήτης πληρώνει ΦΠΑ και αν ενοικιάζονται πληρώνει επιπλέον φόρο επί του ενοικίου. Κάπου πίσω στο μυαλό μου  θυμάμαι ότι είχαν σύρει στα δικαστήρια κάποια εταιρία κινητής τηλεφωνίας γιατί έβαζε φόρο πάνω στο φόρο, περίπτωση που είχε καταδικαστεί, φαντάζομαι βάσει κάποιας νομοθεσίας. Απορώ γιατί κάποια παρόμοια διαδικασία δεν έχει ακόμα κινηθεί και για τον ΕΝΦΙΑ.

Από τη φασαρία που γίνεται στο δημόσιο διάλογο σχετικά με το νέο αυτό φόρο, λείπει μια ουσιαστική συζήτηση για το τι αντιπροσωπεύει, γεγονός που αφήνει ελεύθερο το πεδίο στην κυβέρνηση να διαπραγματεύεται μόνο την πιθανή του ελάφρυνση και όχι τη νομιμότητά του. Στις ερωτήσεις των πορνικών μυαλών των καναλιών, «και από πού θα βρεθούνε τα λεφτά από την κατάργησή του», ή «μα και σε άλλες χώρες υπάρχει φόρος κατοχής», οι ερωτώμενοι συνήθως παραμένουν βουβοί, ή ρίχνουν αλλού τη μπάλα, ή αναγκάζονται να ψιλοέρθουν στα λόγια των δημοσιογράφων. 

Οι απαντήσεις είναι πολύ απλές: Γιατί να νομιμοποιείται ένας φόρος από το γεγονός και μόνο που υπάρχουν και άλλες χώρες που τον επιβάλλουν; Και γιατί τότε ,από την άλλη, να μην νομιμοποιείται η συνολική φοροαπαλλαγή, εφ’ όσον υπάρχουν χώρες που δεν επιβάλλουν καμία φορολογία στους πολίτες τους;  Μια τέτοια περίπτωση, απ’ όσο θυμάμαι, ήταν ο Λίβανος στα καλά του. 

Η απάντηση στην ερώτηση «κι από πού θα βρεθούνε τα λεφτά;» είναι απλούστερη, αρκεί το μυαλό να θυμάται ανά πάσα στιγμή ότι τα ελλείμματα σε ένα κράτος οφείλονται τόσο στα έξοδα όσο και στην υστέρηση εσόδων από φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή και φοροαπαλλαγή.

Στην Ελλάδα η υστέρηση εσόδων είναι ενδημική για διάφορους λόγους, τόσο από τους μικρούς όσο και από τους μεγάλους. Το γιατί φοροδιαφεύγουν οι μικροί το έχουμε γράψει πολλές φορές. Μέχρι και ο Τόμσεν σε κάποια στιγμή ειλικρίνειας παραδέχτηκε ότι σε αυτή τη φάση της μεγάλης ύφεσης καλό είναι να τους φερόμαστε με το μαλακό, γιατί τα «μαύρα» είναι αυτά που θα κρατήσουν την οικονομία λίγο πάνω από τον πάτο. Για να αποκαταστήσει όμως μια κυβέρνηση το αίσθημα αδικίας που δέρνει τους πολίτες από τη χρόνια και ξεδιάντροπη διαπλοκή, θα πρέπει να αρχίσει από τους μεγάλους. Και αυτοί κατά σειρά είναι οι εφοπλιστές, η εκκλησία και οι πολυεθνικές εταιρίες.

Μου κάνει εντύπωση η τόσο επιλεκτική μεταχείριση των εφοπλιστών, γεγονός που δεν δικαιολογείται από τη συνεισφορά τους στην οικονομία σε σχέση με άλλους κλάδους. Από το Οικονομικό Δελτίο της ALPHA BANK (οκτ. 2009)

βλέπουμε ότι η ναυτιλία συνεισφέρει ανάμεσα στο 5% και στο 8% του ΑΕΠ στις καλύτερες χρονιές, ενώ οι κατασκευές το 2006 αντιπροσώπευαν το 8% του ΑΕΠ. Ο τουρισμός συμβάλει σχεδόν το διπλάσιο.

Αντ’ αυτού βλέπουμε την υπερφορολόγηση της οικοδομής μέχρι την τελική της εξάλειψη. Πόσο δίκαιο είναι αυτό; Γιατί κανείς δεν κάνει τη σύγκριση και να ζητήσει τα ρέστα; Μήπως γιατί οι εφοπλιστές κάνουν κι άλλα πράγματα που δεν τα κάνουν οι μικρο-εργολάβοι κατοικιών;

Ακόμα κι αν λάβουμε υπ’ όψιν την απασχόληση ο αριθμός των ναυτικών σε ελληνικά πλοία βαίνει σπαραχτικά μειούμενος, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Και προσοχή, δεν είναι οι αλλοδαποί ναυτικοί που τους αναπληρώνουν. Μειώνονται ταχύτατα και αυτοί.

 

Επομένως όλα τα επιχειρήματα που συντηρούν την ιδιαίτερη μεταχείριση των εφοπλιστών είναι αρκετά έωλα.

Αν πάμε στο θέμα Εκκλησία, και αν θέλουμε να γίνουμε «Ευρώπη», όπως διατείνονται οι κυβερνώντες, πολύ απλά θα πρέπει να καταργήσουμε τη μισθοδοσία των κληρικών από τον προϋπολογισμό. Στη Γερμανία, οι κληρικοί κάποιου δόγματος πληρώνονται από τις εισφορές των αντίστοιχων πιστών. Πολλοί όταν θέλουν να θίξουν την πανταχού παρουσία και ανάμιξη των ρασοφόρων στα πολιτικά πράγματα, σπεύδουν να παρομοιάσουν την Ελλάδα με Ιράν. Η σύγκριση αυτή είναι όμως εντελώς λανθασμένη γιατί οι σιίτες κληρικοί ΔΕΝ μισθοδοτούνται από το κράτος, αλλά από τις εισφορές των πιστών, οι οποίες και επιστρέφουν στις κοινότητες. Μισθό από το κράτος παίρνουν μόνο οι σουνίτες ιερείς.

Γιατί δεν ανοίγει μια τέτοια συζήτηση; Γιατί οι ιερείς στην Ελλάδα να είναι κρατικοδίαιτοι; Γιατί ο Σύριζα που διατεινόταν για χωρισμό κράτους εκκλησίας δεν λέει κουβέντα επ’ αυτού; Γιατί ο κόσμος να απαιτεί από το κράτος ορθολογική διαχείριση των πόρων (που είναι και της μόδας) και δεν αντιλαμβάνεται ότι το ίδιο πρέπει να απαιτήσει και από την εκκλησία η οποία διαχειρίζεται τεράστια ποσά και μεγάλη ακίνητη περιουσία; Δεν θα μπορούσαν να το δουν αυτό οι πιστοί, οι οποίοι σίγουρα θα αντιδρούσαν, σαν μια προσφορά της εκκλησίας στην ελάφρυνση των φόρων τους;

Και ερχόμαστε στις πολυεθνικές οι οποίες είναι συνυφασμένες με τις τριγωνικές συναλλαγές και τις εξοχώριες εταιρίες. Ποιος έχει ασχοληθεί με το ξεψάχνισμα των ισολογισμών τους. Ποιος έχει ελέγξει αν τα τυχόν πρόστιμα που έχουν επιβληθεί, έχουν κιόλας εισπραχθεί; Δεν μπορούμε να πάρουμε παράδειγμα από τους Βρετανούς που έχουν κάνει σημαία τους τη φοροδιαφυγή μεγάλων εταιριών όπως Vodaphone, Top Shop, Starbucks κλπ, σηκώνοντας ψηλά ένα θέμα μέχρι πρότινος ανέγγιχτο; Γιατί τα κοινοτικά όργανα μιλούν για 1 περίπου τρις φοροδιαφυγή στην ΕΕ και κανένας δεν ασχολείται; Και γιατί τα θύματα συνεχίζουν να πιστεύουν ότι αν δεν μπει ο τάδε έξτρα φόρος «από πού θα βρεθούν τα χρήματα για να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις;».

Δεν είναι καιρός πια να πούμε ΟΧΙ, έχοντας κι όλο το δίκαιο επάνω μας;

 

Η ψυχωτική στρατικοποίηση της αστυνομίας

Το παραπάνω σκίτσο που αναφέρεται στην αστυνομία των ΗΠΑ όταν το πρωτοδα μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Η μεταμόρφωση από το 1968 ως το 2011 είναι τερατώδης. Η αστυνομία τείνει να μοιάσει στον στρατό. Αυτό δεν είναι μόνο μια τυπική αλλαγή στην εμφάνιση. Είναι και αλλαγή ρόλων. Η αστυνομία παραδοσιακά ήταν κοντύτερα στον πολίτη, ενώ ο στρατός ήταν για τις βαριές δουλειές ενάντια στους εξωτερικούς εχθρούς. Και γιαυτό ανελέητος.

Σήμερα για την αστυνομία ο εχθρός βρίσκεται στο εσωτερικό. Μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε πολίτης. Γιαυτό και υποκαθιστά τον στρατό. Μετατρέπεται σε στρατό εσωτερικού.

Δεν θα επεκταθώ, απλά θα σάς παραπέμψω σε άφθονα δημοσιεύματα του ιστού κάτω από το keyword, "militarization of the police", ή κάτι παρόμοιο.

Με το παρόν ποστ  θέλησα περισσότερο να διασώσω το σκίτσο.

Η βιομηχανία συμβούλων και η αχρηστία τους

Η μετ' επαίνων και ευχαριστειών (τυπικών θα μου πείτε) αποχώρηση του κ. Χαρδούβελη από την Eurobank, στην οποία διετέλεσε  οικονομικός σύμβουλος και επικεφαλής του τμήματος Οικονομικών Μελετών για δεκατέσσερα συναπτά έτη από το 2000, για να αναβαθμιστεί σε Υπουργό Οικονομικών, σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως και με εύστοχο τρόπο στο διαδίκτυο, χωρίς να βρεθεί μια λογική  εξήγηση, (πέραν της διαπλοκής), για το πώς το ελληνικό κράτος έρχεται να εμπιστευτεί την αποτροπή της χρεοκοπίας της χώρας σε ένα στέλεχος το οποίο συνεισέφερε τα μάλα στη χρεοκοπία μιας μεγάλης και πάλαι ποτέ ελπιδοφόρας τράπεζας. Κι αν και οι άλλες τρεις αδελφές της χρεοκόπησαν ταυτόχρονα, η χρεοκοπία της Eurobank ήταν η πιο μεγαλειώδης.

Αρκετές φορές έτυχε ν' αναρωτηθώ από δημοσιεύματα, πώς συμβαίνει διάφορα μεγαλοστελέχη να απολύονται από μια επιχείρηση εξ αιτίας χαμηλών επιδόσεων, και την άλλη στιγμή να προσλαμβάνονται από μια άλλη για να την ανατάξουν με τις ίδιες ή καλύτερες αμοιβές. Από πού να πηγάζει άραγε αυτή η αισιοδοξία; Από ποια λογική διαδικασία;

Αν είμαστε σίγουροι ότι τον πλοίαρχο του Costa Concordia κανείς δεν πρόκειται να τού ξαναεμπιστευτεί τιμόνι, γιαυτό και τόριξε στις διαλέξεις, πώς είμαστε σίγουροι ότι παρά τις διαλέξεις, δεν θα βρεθεί κάποιος διεθνής οργανισμός να εμπιστευτεί στον ΓΑΠ τη διοίκησή του; Τι είναι αυτό που καθορίζει ότι ο Francesco Schettino δεν θα ξαναβρεί δουλειά, ενώ ο Χαρδούβελης βρίσκει, και ο ΓΑΠ αν το θελήσει θα βρει;

Η τυχαιότητα αγαπητοί μου, η τυχαιότητα.

Οποιοσδήποτε γνωρίζει ότι το να φτάσει ένα καράβι στον προορισμό του με ασφάλεια, δεν αποτελεί θέμα τύχης, αλλά δεξιοτήτων, εμπειρίας, συγκρότησης, πρόβλεψης κινδύνων και ικανότητας αντιμετώπισης, και γιαυτό δεν συγχωρεί τα ναυάγια και τους καπετάνιους που τα φουντάρουν. Ενδόμυχα όμως φαίνεται ότι έχει συμφωνηθεί η διοίκηση, το management μιας τράπεζας, μιας επιχείρησης, ενός οργανισμού, μιας χώρας, παρά τα παραφερνάλια και τη θεοποίηση που  συνοδεύουν τους manager και τους συμβούλους να μην αποτελεί θέμα σπουδών και ικανότητας που να συνδέονται αναλογικά με συγκεκριμένα αποτελέσματα, αλλά τύχης. Αν ένας σύμβουλος, ή ένας manager δεν κατορθώνει να φέρει κέρδη τη μια φορά, μπορεί κάλλιστα να φέρει μια επομένη. Η εναλλαγή στα boards των εταιριών μοιάζει τότε σαν εξορκισμός στη θεά τύχη με την προσδοκία ότι δεν μπορεί, κάποιος καινούργιος θα υπάρξει που θα φέρει το σημάδι της.

Και επειδή δεν υπάρχει κάτι άλλο που να μετράει, παρά η τύχη, γιαυτό το λόγο παρατηρείται και υπερπληθωρισμός στο επάγγελμα του manager ή του συμβούλου, μιας κι ο πάσα εις θρασύς μπορεί να καυχηθεί ότι αυτός είναι ο τυχερός, αρκεί να του δοθεί η ευκαιρία να δοκιμάσει.

Πέρα από τις εξυπνάδες, θέλετε φαντάζομαι και πειστήρια. Θα τα έχετε.

Δε χωρά αμφιβολία ότι οι συμβουλευτικές εταιρίες παίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στην παγκόσμια οικονομική τάξη. Και στην Ελληνική, φυσικά. Ρίξτε μόνο μια ματιά στο χορό των συμβούλων που στροβιλίζονται γύρω από το ΤΑΙΠΕΔ. Όπως ανέφερε ο κ. Σταικούρας μόνο την περίοδο Ιούλιος 2011-Μάρτιος 2012, το σύνολο των αμοιβών και εξόδων που καταβλήθηκαν σε συμβούλους για την “αξιοποίηση” των περιουσιακών του στοιχείων, ανέρχεται σε 6,9 εκατομμύρια ευρώ. Και τα αποτελέσματα, είναι επιεικώς πενιχρά. Ευτυχώς, δηλαδή. Επίσης, με το ποσό των 5,7 εκατ. ευρώ θα πληρωθούν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων οι νομικοί, οικονομικοί και τεχνικοί σύμβουλοι του ελληνικού δημοσίου για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στην αναδιάρθρωση των συμβάσεων παραχώρησης για την κατασκευή των νέων οδικών αξόνων. Αυτά είναι δυο μόνο τυχαία παραδείγματα για το πόσο έχουν εισχωρήσει οι σύμβουλοι στους προυπολογισμούς της χώρας μας.

Οι Financial Times αναφερόμενοι απαξιωτικά σε σειρά άρθρων τους στη βιομηχανία συμβούλων, σημειώνουν ότι απασχολεί παγκοσμίως περί τα 3 εκ. και ότι γεννά περί τα 300 δις δολάρια έσοδα. Για το 2011 ενδεικτικά, οι εταιρίες συμβούλων στις ΗΠΑ παρείχαν επενδυτικές συμβουλές για κεφάλαια ύψους 13 τρις δολαρίων, ενώ παγκοσμίως το ποσό αυτό εκτιμάται στα 25 τρις δολάρια.

Παρά τα δισεκατομμύρια όμως που ρίχνουν οι εταιρίες και τα ασφαλιστικά ταμεία στις συμβουλευτικές εταιρίες, οι συμβουλές κάθε άλλο παρά χρήσιμες αποβαίνουν. Σύμφωνα με έρευνα του Oxford University’s Saïd Business School οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1999-2011 κατόπιν υπόδειξης των συμβούλων απέφεραν λιγότερα κέρδη, συγκεκριμένα κατά -1.1% ετησίως, απ' ότι αν οι συμβουλές τους είχαν αγνοηθεί. Τα αποτελέσματα αυτά βασίστηκαν στην ανάλυση των 29 μεγαλύτερων συμβουλευτικών εταιριών, οι οποίες αντιστοιχούν στο 90% της αγοράς. Δηλαδή, όχι μόνο δεν κατάφεραν να πάρουν τις αποδόσεις της αγοράς, οι οποίες κατά το κυρίαρχο νεοκλασσικό υπόδειγμα ακολουθούν την κατανομή του τυχαίου περιπάτου με μέση τιμή το μηδέν, αλλά επιπλέον κατόρθωσαν το ακατόρθωτο, να πάρουν δηλαδή ακόμα μικρότερες. Κι αυτό, ακριβοπληρώνοντάς τες.

Πώς έγινε λοιπόν και οι σύμβουλοι, παρά την αποδεδειγμένη ανεπάρκειά τους μάς κάθισαν στο σβέρκο σαν πολύτιμοι και αναντικατάστατοι; Η επίσημη εξήγηση είναι ότι οι σύμβουλοι δρουν κάπως ως οι αποδιοπομπαίοι τράγοι, για να μπορεί η διοίκηση μιας εταιρίας να απεκδύεται των ευθυνών της και να μεταβιβάζει τη δική της ανεπάρκεια-ατυχία σε κάποιους άλλους άτυχους-ανεπαρκείς. Η ανεπίσημη εξήγηση, αυτή που ποτέ δεν λέγεται φωναχτά είναι ότι οι σύμβουλοι σε κάποιες (πολλές-λίγες) περιπτώσεις είναι για να δρουν ως οι μεσάζοντες στις μίζες.