Όταν ο Θεός Άλλάζει Ράφια

Πριν κάμποσο καιρό, όταν ακόμα πίστευα ότι το διάβασμα θα με έκανε καλύτερο άνθρωπο, πέρναγα συχνά από τα βιβλιοπωλεία. Χάζευα τα εξώφυλλα, ξεφύλλιζα από κανένα, αλλά πάντα κατέληγα στα πατάρια ή αναλόγως του μαγαζιού, στα υπόγεια, εκεί στις προσφορές, όπου συνήθως βουτηγμένη ίσαμε το λαιμό στη σαβούρα ψάρευα και κανένα καλό, έτσι για να συντροφεύει τις αϋπνίες μου.

Πρέπει να πω ότι θα είναι μεγάλη η οδύνη για κάποιον συγγραφέα, ο οποίος, μετά το τόσο ξόδεμα ψυχής που απαιτείται για να ολοκληρώσει κάποιο βιβλίο, ύστερα από λίγο καιρό να το βλέπει να μπαγιατεύει, να σκεβρώνει σε κάποιο υγρό κι ανήλιαγο στενό ή στα παζάρια των εκδοτικών οίκων, στις θλιμμένες πλατείες. Πολλές φορές ένοιωσα ειλικρινή συμπόνια για τον άμοιρο τον Βέλτσο, για παράδειγμα, τον οποίον ούτε η στροφή στην ποίηση δεν μπόρεσε να σώσει. Το ίδιο και για τον Πρόεδρο Μάο, τον μεγάλο Ποιητή: τα ποιήματά του στοιβαγμένα δίπλα δίπλα με αυτά του Βέλτσου, στα αζήτητα κιαυτά. Γιαζίκ-γιαζίκ που λέει και η γιαγιά μου!

Από τις βόλτες μου αυτές είχα παρατηρήσει από τότε ότι τα ράφια με τα βιβλία της επιστήμης και δη της φυσικής συνόρευαν με τα ράφια όπου κατοικοέδρευαν τα βιβλία της μεταφυσικής, διευθέτηση που θα φαινόταν φυσιολογική στα μάτια των περισσοτέρων, καθ όσον τα μετα-φυσικά πολύ ορθώς θα πρέπει να ακολουθούν τα φυσικά, όπως υπαγορεύει και το περιεχόμενο της πρόθεσης –μετά. Ήταν ένας πολύ λογικός καταμερισμός και φαντάζομαι ότι δεν ενοχλούσε κανέναν όσο το άγρυπνο μάτι των πωλητών και των επιθεωρητών των πωλητών επέβλεπαν τυχόν ατασθαλίες και ανόσιες μίξεις και όσο έσπευδαν πάραυτα ν’ αποκαταστήσουν την καθαρότητα των ραφιών, των μεν φυσικών από τα μεταφυσικά μιάσματα, των δε μεταφυσικών από τα φυσικά δαιμόνια.

Πολλές φορές, αφηρημένη όπως ήμουν, ξεγλίστραγα χωρίς να το παίρνω χαμπάρι στα διπλανά ράφια και ανέσυρα κάποιο από τα μυστηριακά ή ουφολογικά βιβλία, αλλά θες απ’ την αφή, θες απ’ τη μυρωδιά, θες απ’ τα αστραποβόλα και ιριδίζοντα εξώφυλλα που τύφλωναν, καταλάβαινα γρήγορα το σφάλμα μου και επανερχόμουν στα δικά μου με μια μικρή διορθωτική κίνηση προς τα αριστερά. Ως γνωστόν, το «μετα-κάτι» βρίσκεται πάντα δεξιότερα του «–κάτι».

Τελευταία, σε μια από τις σπάνιες φορές που ξέπεσα σε κάποιο βιβλιοπωλείο, και συγκεκριμένα σε stand της φυσικής, κόντεψα να βάλω τις φωνές σε μια άτυχη πωλήτρια για το ανακάτωμα που διαπίστωσα. Για τα «μέτα-κάτι» δηλαδή βιβλία, που πήγαν και καταπάτησαν το χώρο των «–κάτι». Έτσι νόμισα αντικρίζοντας τα βιβλία «Θεός και Μοντέρνα Φυσική» και το «Νους του Θεού» και τα δυο του Paul Davis, δίπλα-δίπλα με το «Επιστήμη ή Θεός» του επίσης φυσικού John Polkinghorne, όλα βιβλία με κοινά χαρακτηριστικά το θεολογίζον ύφος και την προσπάθεια συσχέτισης της σύγχρονης φυσικής με το Θεό και της «επιστημονικής» επιβεβαίωσης της ύπαρξής του.

Όταν όμως, αφήνοντας το μάτι μου να περιπλανηθεί και προς τα πάνω ράφια, έπεσα επάνω στο βιβλίο «What the Bleep Do We Know!? ” και στο «Tao of Physics» του Fritjof Capra, τότε ήμουν πλέον σίγουρη ότι ο πόλεμος των ραφιών είχε ήδη αρχίσει, με τα ράφια των «-κάτι» να έχουν δεχτεί ολομέτωπη επίθεση από τα ράφια των «μετα-κάτι».

Δυστυχώς το φαινόμενο αυτό έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας με πολλούς κατά τα άλλα ευυπόληπτους φυσικούς να παίζουν το χαρτί του θεού στα βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης που γράφουν. Και ο Stephen Hawking δεν πάει πίσω ως προς αυτό. Μπορεί να το κάνουν από αληθινή πίστη, μπορεί από επιστημονική αναίδεια, μπορεί όμως και να το παρατραβάνε το σχοινί για εμπορικούς λόγους μιας και το κοινό ψοφάει για ότι σχετίζεται με θεούς και δαίμονες. Πάντως, όλο αυτό το νταβαντούρι δεν είναι και πολύ στην τύχη μιας και ισχυροί οργανισμοί, όπως το ίδρυμα Templeton για παράδειγμα συντονίζουν μια τέτοια προσπάθεια. Περί αυτού όμως στο αμέσως επόμενο κείμενο.

Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι το παραφυσικό μετά από χρόνια πολιορκίας του φυσικού μπόρεσε επί τέλους να το διηθήσει. Νοιώθω ότι όλο και λιγοστεύουν τ’ αυτιά που πιάνουν τους τριγμούς αυτής της παραβίασης. Τα περισσότερα τη θεωρούν φυσιολογική και αυτονόητη. Ευελπιστώ, ότι δεν θα έρθει ο καιρός που η αλλαξοκολιά που πάει να γίνει θα καταστεί κάποτε και ο Κανόνας.