Η ιστορία των δυο Internet

ή πώς οι πλούσιοι βλέπουν ένα διαφορετικό ηλεκτρονικό κόσμο απ’ ό,τι οι φτωχοί.

Φανταστείτε ένα Internet, όπου κάποια αόρατα χέρια διαμορφώνουν τις εμπειρίες σας, όπου κάποια τρίτα χέρια προαποφασίζουν τις ειδήσεις, τα προϊόντα, τις τιμές, ακόμα και τους ανθρώπους που συναντάτε. Έναν κόσμο, όπου έχετε την εντύπωση ότι εσείς οι ίδιοι κανονίζετε τις επιλογές σας, ενώ στην πραγματικότητα αυτές περιορίζονται και φιλτράρονται τόσο ώστε να νομίζετε ότι όλα βρίσκονται υπό τον δικό σας έλεγχο.

Τίποτε δεν είναι πιο κοντά στο τι πράγματι συμβαίνει σήμερα. Χάρις στην τεχνολογία που καθιστά ικανό το Google, το Facebook κ.α. να συγκεντρώνουν πληροφορίες για μας και να τις χρησιμοποιούν για να προσαρμόζουν τις εμπειρίες μας στα προσωπικά μας γούστα, συνήθειες και εισοδήματα, το Internet έχει καταλήξει να είναι κάποιος ένας κόσμος για τους πλούσιους και κάποιος άλλος για τους φτωχούς. 

Και ιδού, πώς δουλεύει:

Ας αρχίσουμε από τη διαφήμιση, η οποία και ουσιαστικά κινεί το διαδίκτυο. Εταιρίες ορμώμενες κυρίως από την Silicon Valley, επιδίδονται στον εκμαυλισμό των χρηστών, με το ένα χέρι μοιράζοντας τζάμπα «εφαρμογές», και με το άλλο συγκεντρώνοντας προσωπικά στοιχεία τα οποία και μεταπωλούν. Τον περισσότερο χρόνο της σύντομης ιστορίας του internet τα στοιχεία αυτά στόχευαν κλασσικά στην διαφήμιση προϊόντων, ανάλογα με το σε ποιες ηλεκτρονικές γειτονιές συχνάζαμε.

Συν τω χρόνω, με την πρόοδο της τεχνολογίας, οι εταιρίες μπορούσαν να συλλέγουν περισσότερα στοιχεία, ιδιαίτερα χρήσιμα σε ασφαλιστικές και ιατρικές εταιρίες, χωρίς φυσικά να το παίρνουμε πρέφα. Με κατάλληλη επεξεργασία, μπορούσαν να παίρνουν αποφάσεις για τον κάθε χρήστη ξεχωριστά, κυρίως όμως για το εάν θα υπήρχε εμπορικό ενδιαφέρον ν’ ασχοληθούν μαζί του.

Μερικοί γουστάρουν την εξέλιξη αυτή ως «εξατομίκευση» και πιθανόν να κολακεύονται, θεωρώντας την αθώα και αστεία, στην πραγματικότητα όμως αυτό που συμβαίνει είναι πολύ πιο σημαντικό και με μεγάλο αντίκτυπο.

Η νομοθεσία στην Αμερική απαγορεύει στις εταιρίες να πουλούν τα προϊόντα τους σε διαφορετικές τιμές, ανάλογα με τις ιδιότητες του καταναλωτή. Ενώ στο πραγματικό εμπόριο, μπορεί να εμφανίζονται νομοταγείς, στο ηλεκτρονικό ξεσαλώνουν. Το χειρότερο που μπορεί να σού συμβεί είναι να σε αγνοήσουν παντελώς, αν θεωρήσουν ότι είσαι είτε μπατίρης, είτε σπάγκος. Για παράδειγμα, δεν θα σου προσφέρουν ποτέ δάνειο, και συνεπώς, ποτέ δεν θα πάρεις πρέφα ότι τέτοια  πράγματα γίνονται σε άλλους. 

Εδώ και μια δεκαετία, οι σελίδες ηλεκτρονικού εμπορίου αλλάζουν συστηματικά τις τιμές βασισμένες σε πληροφορίες, όπως το ποιες σελίδες επισκέπτεσαι, πόση ώρα μένεις σ’ αυτές, ποια ώρα της ημέρας κάνεις τις τσάρκες σου, από πού μπαίνεις και πού προσγειώνεσαι. Η Google μάλιστα μόλις τον περασμένο Σεπτέμβρη κατοχύρωσε πατέντα για την αποτελεσματικότερη ανάλυση των προσωπικών πληροφοριών προς την κατεύθυνση της βέλτιστης τιμολόγησης. Για παράδειγμα, αν καταλάβει ότι ένας χρήστης ψοφάει για κάποιο βιβλίο, θα του το χρεώσει σε υψηλότερη τιμή, ενώ αντίθετα, μπορεί να κάνει και σκόντο αν υποψιαστεί ότι δεν τον πολυενδιαφέρει. Και το κυριότερο, ο χρήστης ποτέ δεν θα ψυλλιαστεί ότι η αυξομείωση της τιμής ενός προϊόντος προέρχεται όχι από την αυξομείωση της ζήτησης, αλλά από τα δικά του και μόνο ίχνη. Κι ούτε θα μάθει, πόσο το αγόρασε ο διπλανός του.

Παρόμοια αόρατα τείχη υψώνονται και στις πολιτικές μας ζωές, καθ΄ ότι το internet, σύμφωνα με την ανάλυση του προφίλ μας, μάς παρουσιάζει ένα κόσμο, τον οποίο το ίδιο έχει αποφασίσει ότι μας ενδιαφέρει. Το αποτέλεσμα είναι να μας σπρώχνει σε κοινότητες ομοίων, οι οποίες επιβεβαιώνουν και ενισχύουν αυτό που ήδη πιστεύουμε. 

Η εξάπλωση λοιπόν της εξατομίκευσης δεν έχει και μεγάλη πλάκα τελικά. Προωθεί το διαχωρισμό και την απομόνωση.

Υ.Γ1. Το άρθρο είναι από το Scientific American


Υ.Γ2. Πάνω στην ώρα, στις 26 Φεβρουαρίου θ' ασχοληθεί με τη GOOGLE και η Κομισιόν, σχετικά με τη χρήση των προσωπικών δεδομένων: Will Google face punishment?